آنچه در این مقاله خواهید خواند
DLT مخفف Distributed Ledger Technology به معنای فناوری دفتر کل توزیع شده، یک تکنولوژی برای ارزهای دیجیتال است که در این مقاله قصد داریم با انواع آن آشنا شویم. هنگامی که در مورد انواع مختلف فناوری دفتر کل توزیع شده صحبت می‌شود، بیشتر افراد فقط بلاک چین به ذهنشان می‌رسد. در واقع به زبان ساده، همه بلاک چین‌ها DLT هستند، اما همه DLTها بلاک چین نیستند. در این مقاله، به مفهوم فناوری دفتر کل توزیع شده و تفاوت بین دفاتر کل توزیع شده رایج‌تر یعنی بلاک چین (Blockchain)، دگ (DAG) و هش‌گرف (Hashgraph) خواهیم پرداخت.
DLT چیست؟
فناوری دفتر کل توزیع شده اساسا یک پایگاه داده است که در میان رایانههای مختلف در سراسر جهان به اشتراک گذاشته می‌شود و یک محیط غیر متمرکز را به جای یک نهاد متمرکز ایجاد می‌کند.
به عنوان مثال، وقتی به سایت بیت 24 رفته و وارد سیستم شوید، فرآیند تأیید اعتبار کاربر در پایگاه داده متمرکز بیت 24 انجام شده و پایگاه داده اطلاعات مربوط به وبسایت را ذخیره می‌کند. اگر صرافی ارز دیجیتال بیت 24 غیر متمرکز بود، فرآیند احراز هویت کاربر توسط دفتر کل توزیع شده بین کاربران در سراسر جهان انجام می‌گرفت. بنابراین، به جای اینکه اطلاعات کاربران در مرکز اطلاعات بیت 24 ذخیره گردد، توسط هر کسی که بخشی از اکوسیستم مشترک و توزیع باشد، ذخیره می‌شود.
هدف دفتر کل توزیع شده ارائه یک جایگزین مطمئن برای خدمات متمرکز است. برای دستیابی به یک محیط غیر متمرکز با همان عملکردِ یک بستر متمرکز، به چند فناوری و فرآیند مختلف نیاز است.
انواع دفاتر کل توزیع شده
انواع مختلفی از فناوری‌های دفتر کل توزیع شده وجود دارد و احتمالا در آینده شاهد ظهور انواع جدیدتری از آنها خواهیم بود. در این مطلب، به سه نوع از محبوب‌ترین DLT ها یعنی بلاک چین، دگ و هش‌گرف می‌پردازیم.
دفتر کل توزیع شده بلاک چین (Blockchain)
در حال حاضر، پرکاربردترین نوع فناوری دفتر کل توزیع شده، بلاک چین است. بلاک چین چیزی فراتر از یک پایگاه داده بوده و در واقع یک سیستم کامل با قطعات متحرک و اجزائی است که با هم کار می‌کنند.
فناوری بلاک چین با ظهور بیت کوین به عنوان یک رمز ارز همتا برای همتا، بر سر زبان‌ها افتاد. در فناوری Blockchain می‌بایست که همه گره‌های شبکه توافق نظر داشته باشند. این بدان معناست که وقتی تراکنشی به شبکه ارسال می‌شود، باید توسط گره‌های شبکه تأیید شود. هر بار که تعدادی از تراکنش‌ها توسط شبکه تأیید شود، آنها در بلاک بعدی زنجیره قرار گرفته و در تاریخچه شبکه ثبت می‌گردند. بلاک قطعه‌ای از داده‌ها بوده که تراکنش‌هایی در آن ثبت شده‌اند. به عبارت دیگر، اگر علی یک بیت کوین برای شما ارسال کرد، باید منتظر بمانید تا تراکنش اعتبارسنجی شود و در دفتر تراکنش‌های شبکه ثبت گردد.
در شبکه بیت کوین، هر ده دقیقه یک سری تراکنش‌های جدید هش می‌شوند، یا در واقع در یک مجموعه داده کوچک فشرده می‌شوند تا بلاک بعدی ایجاد گردد. به همین دلیل است که به آن فناوری بلاک چین گفته می‌شود، زیرا در واقع یک زنجیره از بلاک‌ها است. کاربرانی که وظیفه ایجاد بلاک‌های جدید را برعهده دارند ماینر نامیده می‌شوند و با کوین‌هایی که در هنگام ایجاد هر بلاک جدید ضرب می‌شوند، پاداش می‌گیرند که آن را پاداش بلاک می‌نامیم و به عنوان انگیزه‌ای برای ماینرها جهت تداوم شبکه عمل می‌کند. بدون ماینرها، شبکه از کار خواهد افتاد.
لازم به ذکر است که بلاک چین‌ها دارای اهداف مختلفی هستند. برخی از آنها، مانند اتریوم، می‌توانند میزبان برنامه‌ها باشند یا برخی، نوعی عملکرد مانند اپ استور اپل (Apple’s App Store) یا فروشگاه گوگل پلی (Google Play)، اما به صورت غیر متمرکز دارند.
ویژگی اتریوم برای میزبانی برنامه‌ها بخاطر تورینگ کامل بودن این شبکه است، به این معنی که Ethereum میتواند زبان‌های برنامه‌نویسی کامل را پردازش کند. به عبارت دیگر، توسعه‌دهندگان می‌توانند در واقع برنامه‌های قابل استفاده را برای میزبانی در شبکه راه‌اندازی کنند. اتریوم مانند کامپیوتری غیر متمرکز عمل می‌کند. اما بیت کوین چنین قابلیتی را نداشته و صرفا به عنوان پول دیجیتال پدید آمده و توسعه‌دهندگان نمی‌توانند برنامه‌هایی را برای میزبانی در آن راه‌اندازی کنند.
معایب بلاک چین
در حالی که Blockchain در ارائه اولین سیستم بی‌نیاز به اعتماد، غیر متمرکز و همتابه‌همتا برای پول نقد الکترونیکی انقلابی ایجاد کرد، اما در هر فناوری کاستی‌هایی وجود دارد و بیت کوین نیز از این قائده مستثنی نیست.
دو مسئله مهم در این نوع دفتر کل توزیع شده، مقیاس پذیری و کارمزدها است. از آنجایی که هر گره در شبکه باید همه تراکنش‌ها را تأیید کند، با افزایش تراکنش‌ها شبکه کندتر می‌شود. به عنوان مثال، اگر 1,000 تراکنش به‌طور همزمان به شبکه ارسال شود، در نهایت هر گره (یا اکثریت زیادی) باید تایید کند که تراکنش‌ها معتبرند.
با تعداد کمی ماینر، انجام این 1,000 تراکنش میتواند ساعت‌ها به طول انجامد و تراکنش‌هایی که کارمزد بالایی دارند از اولویت انجام برخوردار خواهند بود. این در حالی است که هدف بلاک چین در اصل ارائه روشی بسیار کم هزینه و سریع برای معامله بدون واسطه بود. با مشکلات احتمالی مقیاس پذیری و کارمزدهای بالا (که اکنون در برخی شبکه‌ها نیز شاهد آن هستیم)، برخی بلاک چین را به عنوان اولین نسخه دفتر کل توزیع شده در نظر می‌گیرند.
دفتر کل توزیع شده دگ (DAG)
دگ (DAG) نوع دوم فناوری دفتر کل توزیع شده است. دگ مخفف Directed Acyclic Graph، به معنای گراف جهت دار غیرمدور است و ساختاری متفاوت نسبت به بلاک چین دارد. در پاسخ به مشکل مقیاس پذیری بلاک چین، دگ معرفی شد. محبوب‌ترین رمز ارزهایی که از این نوع DLT استفاده می‌کند، آیوتا (IOTA) و فانتوم (FTM) هستند.
برخلاف بلاک چین، دگ فاقد بلاک، زنجیره، ماینر و کارمزد معاملاتی است. کل عرضه کوین‌‌های شبکه از قبل انجام شده و اجماع برای تایید یک تراکنش بسیار سریع انجام می‌شود.
معایب دگ
دگ به دلیل روش اجماع متفاوت خود، در تئوری برای تایید تراکنش‌ها بسیار سریع عمل می‌کند. نقطه ضعف اصلی دگ این است که در رایج‌ترین و محبوب‌ترین شکل آن یعنی شبکه آیوتا، یک گره هماهنگ کننده مرکزی وجود دارد که توسط بنیاد IOTA اداره شده و برای هماهنگ کردن تراکنش‌ها استفاده می‌شود. آنها امیدوارند در آینده با گسترش شبکه و افزایش امنیت، بتوانند شبکه‌ای کاملا غیر متمرکز داشته باشد. تاکنون یک سیستم کاملا غیر متمرکز بر پایه دگ مانند چیزی که در بلاک چین تجربه کرده‌ایم، نداشته‌ایم.
تاکنون یک برنامه غیر متمرکز (dApps) نیز روی دگ استفاده نشده، در حالی که بلاک چین صدها برنامه را فقط روی شبکه اتریوم تجربه کرده است. البته پروژه‌هایی مانند فانتوم (Fantom) هستند که روی افزودن قابلیت dApp به شبکه دگ فعالیت می‌کنند، اما هنوز در مراحل اولیه بوده و عملیاتی نشده‌اند.
هش گرف (Hashgraph)
نوع دیگر از دفاتر کل توزیع شده، هش گرف است که کاربرد آن تاکنون مانند بلاک چین‌های خصوصی بوده و با آن چیزی که عمدتا ما آشنایی داریم، یعنی بلاک چین‌های عمومی مانند بیت کوین یا اتریوم، متفاوت است.
هش گراف میتواند 250,000 تراکنش در ثانیه را بررسی کرده و با توافق دو سوم شبکه، تراکنش‌ها را تایید کند. سیستم اجماع در هش گرف از طریق یک سیستم رأی‌گیری همراه با سیستم گاسیپ (Gossip) کار می‌کند، که اساسا راهی برای ارتباط گره‌ها از طریق به اشتراک گذاشتن اطلاعات با گره‌های همسایه است.
گاسیپ به این صورت عمل می‌کند که تراکنش‌ها در شبکه پخش شده و هنگامی که بیش از دو سوم گره‌ها اطلاعات گاسیپ را دریافت و تایید کردند، تراکنش در شبکه اعتبارسنجی می‌شود.
معایب هش گرف
نکته منفی اصلی در مورد هش گرف، وجود گواهی ثبت اختراع بوده که جهت استفاده نیاز به مجوز قانونی از مخترع آن دارد. در نتیجه هش گرف با اینکه در اکوسیستم‌های خصوصی عملکرد خوبی دارد و میتواند از تعداد بالایی تراکنش پشتیبانی کند، اما از نظر امنیت، قابلیت اطمینان و کاربرد به خوبی آزمایش نشده است.
سخن پایانی
امروزه بلاک چین با اختلاف فاحشی نسبت به انواع دیگر رقبا، پرکاربردترین نوع دفتر کل توزیع شده است. بلاک چین نه تنها به عنوان بستری برای پول دیجیتال عمل می‌کند، بلکه برای برنامه‌های غیر متمرکز نیز توانسته نقش حیاتی داشته باشد.
در حالی که از نظر تئوری دیگر دفتر کل‌های توزیع شده خوب به نظر می‌رسند، اما هیچ‌کس نمی‌داند تحت شرایط و تقاضاهایی که اکنون در شبکه‌های بلاک چینی مانند بیت کوین یا اتریوم شاهدش هستیم، عملکرد دگ، هش گرف یا دیگر DLT ها چگونه خواهد بود و باید دید در آینده چگونه عمل می‌کنند. سوالی که در مورد این فناوری‌ها پاسخ قطعی برای آن وجود ندارد این است که آیا سلطه بلاک چین به پایان می‌رسد یا همچنان به عنوان یکی از ارکان اصلی دنیای ارزهای رمزنگاری شده عمل خواهد کرد؟
تهیه شده در بیت 24
