آنچه در این مقاله خواهید خواند
در حالی که بسیاری از هولدرهای ارزهای دیجیتال جوان یا میان‌سال هستند، دانستن این که سرنوشت و تکلیف ارزهای دیجیتال بعد از مرگ چه می‌شود، باید برای همه آن‌ها اهمیت داشته باشد. در ادامه جزئیات این موضوع را بررسی خواهیم کرد.
عاقبت ارزهای دیجیتال ما بعد از فوت مهم است!
اگر جزو سرمایه‌گذاران ارز دیجیتال هستید، حتما امن نگه داشتن این دارایی جزو یکی از نگرانی‌های اصلی شما بوده است. یکی از جنبه‌های حفظ امنیت کریپتو که توسط بسیاری کاربران تازه‌کار و حرفه‌ای نادیده گرفته می‌شود، بی‌توجهی به سرنوشت دارایی رمز ارزی پس از مرگ آن‌ها است.
طبق گزارش سایت گلس نود (Glassnode) در اواخر سال 2020، چیزی نزدیک به 10 درصد از موجودی در حال گردش بیت کوین برای همیشه از دسترس خارج شده است. در حالی که پی بردن به نحوه از دسترس خارج شدن این ارزهای دیجیتال تقریبا غیر ممکن است، می‌توان گفت که حداقل بخشی از این موجودی به خاطر عدم آمادگی کاربران برای مرگ و منتقل شدن دارایی به وارثان، بوده است.
ارزهای دیجیتال به خاطر تازگی و ماهیت خاصی که دارند، به آسانی داراییهای دیگر به ارث نمی‌رسند. در واقع اگر کاربر اطلاعات دقیق و کاملی برای دسترسی به رمز ارزهایش مشخص نکرده باشد، این احتمال وجود دارد که ارزهای دیجیتال او برای همیشه غیر قابل استفاده بمانند!
برخی آمارها میانگین سنی سرمایه گذاران رمز ارزی را 38 سال اعلام کرده و بسیاری از افراد در این سن به نوشتن وصیت‌نامه یا تراست (Trust) فکر نمی‌کنند. طبق نظرسنجی رسانه The Hustle از 194 سرمایه گذار ارز دیجیتال، 56 درصد وصیت‌نامه نداشتند؛ از میان 44 درصدی که وصیت‌نامه داشتند هم تنها یک 1 از هر 4 نفر داراییهای دیجیتالی خود را در این سند قانونی ذکر کرده بود. در ادامه توجه شما را به یکی از مشهورترین نمونه‌های عدم مشخص کردن تکلیف ارزهای دیجیتال بعد از مرگ جلب می‌کنیم.
ماجرای 250 میلیون دلاری جرالد کاتن
مردی به نام جرالد کاتن (Gerald Cotten) بهترین مثال ممکن از سناریوی مرگ ناگهانی کاربر و عدم برنامه‌ریزی برای انتقال مالکیت رمز ارزها است. آقای کاتن مدیر عامل صرافی کوآدریگا (Quadriga) بود و زمانی که در کشور هند درگذشت، تنها 30 سال سن داشت. وی کلیدهای خصوصی چیزی نزدیک به 250 میلیون دلار کانادایی از داراییهای مشتریان خود را به تنهایی در اختیار داشت. پس از مرگ ناگهانی آقای کاتن، تلاش‌های زیادی برای دسترسی به این دارایی‌ها انجام شد، اما نتیجه خاصی حاصل نگردید. امروزه برخی می‌گویند که کاتن با جعل مرگ خود قصد داشته سرمایه کاربران را به سرقت ببرد!
در دنیای کریپتو کلید خصوصی مورد نیاز برای دسترسی به ارزهای دیجیتال در یک کیف پول مجازی ذخیره می‌شود، اما خود دارایی همواره در یک دفتر کل یا بلاک چین باقی می‌ماند. بنابراین تنها چیزی که (در صورت استفاده نکردن از صرافی متمرکز) واقعا در اختیار کاربر قرار می‌گیرد، کلیدی رمزگذاری شده شامل کلمات و اعداد است. مجموعه‌ای از پرایویت کی‌ها در یک عبارت بازیابی خلاصه می‌شوند. این روش باعث می‌شود هیچکس بدون داشتن کلید خصوصی یا عبارت بازیابی قابلیت دسترسی به داراییهای کیف پول شما را نداشته باشد که البته در صورت مرگ نابه‌هنگام، می‌تواند به مشکلی حل نشدنی تبدیل شود! آقای کاتن هم با نادیده گرفتن این موضوع باعث متضرر شدن مشتریان خود شد.
پس مسئله سرنوشت ارزهای دیجیتال بعد از مرگ فقط ارث و میراث به فرزندان و اطرافیان نیست! در صورتی که مسئولیت نگهداری پرایویت کی‌های مربوط به داراییهای عده‌ای کاربر بر عهده شما است، بهتر است جوانب احتیاط را رعایت کرده و از بی‌استفاده شدن آن‌ها در صورت مرگ احتمالی خود، جلوگیری کنید.
نگذارید ارزهای دیجیتال پس از مرگ بدون استفاده شوند!
اگر نمی‌خواهید ارزهای دیجیتال شما بعد از مرگ بلا تکلیف بمانند و غیر قابل استفاده شوند، بهتر است مراحل زیر را دنبال کنید:
بروزرسانی اسناد قانونی
در رابطه با ارز دیجیتال، هر کشور قوانین خاص خودش را دارد. برای مثال بیشتر ایالات‌های آمریکا اکنون قانون RUFADAA را تصویب کرده‌اند که سرنوشت ارزهای دیجیتال هر فرد (در صورت مرگ یا ناتوانی) را مشخص می‌کند. بر اساس این قانون، هر فرد می‌تواند وارث یا وارثانی برای حساب‌های آنلاین خود مشخص کند و اگر این کار را انجام دهد، سایر مواردی که از طریق وصیت‌نامه، تراست یا وکالت مطرح شوند، در اولویت پایین‌تری قرار خواهند گرفت. برای مثال اگر فردی برادر خود را به عنوان وارث یک حساب آنلاین معرفی کند و در وصیت‌نامه همان حساب را به همسرش واگذار کند، برادرش هم‌چنان در اولویت قانونی قرار خواهد داشت.
بنابراین باید تمامی اطلاعات مربوط به وارثان حساب خود را به روز نگه دارید و بر اساس قوانین کشور محل زندگی خود برای تنظیم وصیت‌نامه اقدام کنید تا ارزهای دیجیتال بعد از مرگ احتمالی شما نابود نشوند!
تنظیم وصیت‌نامه
وصیت‌نامه یک سند قانونی و رسمی است که به شما اجازه می‌دهد شیوه تقسیم شدن داراییهای خود بین وارثان را مشخص کنید. قیمت تنظیم این نوع سند نزد یک وکیل عادی در آمریکا به طور میانگین معادل 1 هزار دلار است.
به هنگام تنظیم وصیت‌نامه حتما توجه داشته باشید که وکیل به تمامی داراییهای دیجیتال شما اشاره کند و باید یک مجری دیجیتال هم انتخاب کنید. مجری در واقع همان کسی است که وظیفه قانونی تکمیل تعهدات مالی شما و انتقال مابقی دارایی به به وارثان را بر عهده می‌گیرد.
به طور کلی توصیه می‌شود مجری عادی و مجری دیجیتال وصیت‌نامه یک نفر باشند، اما می‌توان دو نفر را هم انتخاب کرد. در ضمن بهتر است یک فرد دیگر هم به عنوان جایگزین مجری دیجیتال انتخاب شود تا در صورتی که مشکلی برای مجری اول پیش آمد، وظایف او را بر عهده بگیرد.
اطلاع‌رسانی به مجری دیجیتال
مجری دیجیتال باید اطلاعات لازم برای دسترسی به ارزهای دیجیتال شما را داشته باشد. برای مثال اگر از طریق چند صرافی مختلف برای خرید ارز دیجیتال اقدام کرده‌اید، باید اطلاعاتی مانند نام کاربری، رمز عبور و هر نوع روش تایید هویت دو مرحله‌ای (ایمیل، پیامک، اپلیکیشن) را با جزئیات کامل یادداشت کرده و در جایی قرار دهید که به آسانی توسط مجری قابل بازیابی باشد. در صورتی هم که کیف پول ارز دیجیتال شخصی سخت افزاری یا نرم افزاری دارید، کلیدهای خصوصی یا عبارت بازیابی را باید یادداشت و در جایی امن نگهداری کنید.
توصیه می‌شود برنامه‌ای داشته باشید که طبق آن مجری تنها پس از مرگ شما قادر به دسترسی به اطلاعات مذکور باشد. در غیر این صورت وی می‌تواند به آسانی داراییهای شما را جا به جا کرده یا به فروش برساند. علاوه بر این، نوشتن این اطلاعات در وصیت‌نامه نیز کار اشتباهی خواهد بود، چون وصیت‌نامه بعد از مرگ به سند عمومی تبدیل شده و ممکن است در دسترس افراد دیگری قرار بگیرد.
بهترین راه این است که اطلاعات حساب‌های رمز ارزی خود را چند بار کپی کرده و هر نسخه را در یک مکان امن نگهداری کنید. برای مثال ممکن است یک نسخه را در گاوصندوق شخصی و یک نسخه را صندوق امانت نگهداری نمایید. روش دسترسی به این دو مکان امن نیز تنها پس از مرگ، با مجری دیجیتال شما به اشتراک خواهد گذاشته شد. به این ترتیب تکلیف ارزهای دیجیتال پس از مرگ کاملا واضح و شفاف خواهد بود.
ریسک‌های به اشتراک‌گذاری اطلاعات حساب‌های ارز دیجیتال
به اشراک گذاشتن اطلاعاتی مانند رمز گاوصندوق با مجری دیجیتال، به این معنا است که وی می‌تواند پیش از مرگ شما، به داراییهای رمز ارزی دسترسی پیدا کند. برای جلوگیری از چنین اتفاقی، می‌توانید یک صندوق امانت پیدا کرده که به شما اجازه می‌دهد که یک وارث برای زمانی که در قید حیات نباشید، انتخاب نمایید. روش دیگر استفاده از سرویس‌هایی است که وظیفه انتقال رمز ارزهای شما به وارثان را بر عهده گرفته و این کار را با دریافت هزینه‌ای مشخص انجام می‌دهند.
هر روشی را که انتخاب کنید، توصیه می‌شود حتما از این که هیچ فرد یا شرکتی در زمان حیات شما قادر به دسترسی به اطلاعات حساب‌های رمز ارزی شما نخواهد بود، اطمینان حاصل کنید.
انتخاب فرد مورد اعتماد
هنگامی که فردی را به عنوان مجری دیجیتال انتخاب می‌کنید تا در صورت مرگ شما به داراییهای رمز ارزی دسترسی داشته باشد، باید اطلاعات حساب‌های خود را هم در اختیار او قرار دهید. اما اگر می‌خواهید اطمینان خاطر بیشتری داشته باشید، احتمالا فرد دوم یا حتی سومی را هم انتخاب خواهید کرد تا در صورت بروز مشکل، دارایی شما همان طور که می‌خواسته‌اید بین وارثان تقسیم شود. انتخاب یک یا چند مجری مورد اعتماد تصمیمی کاملا شخصی است، ولی با این حال توصیه می‌شود حداقل دو نفر انتخاب شوند.
محل نگهداری اطلاعات
اطلاعات مورد نیاز مجری مواردی چون کلید خصوصی و عبارت بازیابی کیف پول سرد یا گرم و هم‌چنین مشخصات مورد نیاز برای ورود به حساب کاربری در صرافی‌های متمرکز، باید به دقت یادداشت و نگهداری شوند. اگر هم از اپلیکیشن‌های 2FA استفاده می‌کنید، باید حتما محل نگهداری شدن گوشی حاوی اپلیکیشن را به همراه روش باز کردن قفل گوشی مشخص نمایید. همین طور اگر فرآیند تایید دو مرحله‌ای شما ایمیل را هم شامل می‌شود، باید روش دسترسی به ایمیل خود را هم شرح دهید.
روش نگهداری اطلاعات
اطلاعات حساب‌های ارز دیجیتال بسیار مهم هستند و نمی‌توان آنان را در وصیت‌نامه یا هر نوع مکان عمومی رها کرد. در شرایط ایده‌آل، این اطلاعات باید چند بار کپی شوند تا یک نقطه تکی شکست وجود نداشته باشد. برای مثال اگر اطلاعات حساب خود را صرفا روی یک تکه کاغذ یادداشت کرده و در خانه نگهداری کنید، در صورت بروز هر نوع مشکل برای آن کاغذ، وارثان شما راهی برای دسترسی به رمز ارزهایتان نخواهند داشت.
به همین خاطر است که افراد تصمیم می‌گیرند چند نسخه از اطلاعات را در مکان‌های امنی مانند صندوق امانات نگهداری کنند. برخی از کاربران هم برای امنیت بیشتر، تصمیم می‌گیرند اطلاعات حساس خود (مانند عبارت بازیابی) را روی ورق‌های فلزی حک کنند که در مقابل آتش و سایر چیزهایی که کاغذ را به آسانی نابود می‌کند، مقاوم هستند.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم شیوه مشخص کردن تکلیف و سرنوشت ارزهای دیجیتال پس از مرگ را شرح دهیم. با این حال باید به تغییرات قانونی کشور در رابطه با حوزه کریپتو هم توجه کرد و تا جای ممکن اسناد قانونی مانند وصیت‌نامه را به روز نگه داشت. علاوه بر این، مهم‌ترین چیز در رابطه با انتقال ارز دیجیتال به همسر، فرزند و یا دوست، این است که تمامی اطلاعات را به خوبی در اختیار آنان قرار دهید. در غیر این صورت، داراییهای موجود در کیف پولهای شخصی برای همیشه از دسترس خارج خواهند شد و برای استفاده از داراییهای موجود در حساب صرافی‌های متمرکز هم باید فرآیندهای قانونی دشواری را طی کنید که احتمالا ارزان‌قیمت نخواهند بود.
تهیه شده در بیت 24
