آنچه در این مقاله خواهید خواند
در حالی که منتظر ارائه راهکاری برای دریافت مجوز توسط صرافی‌های ارز دیجیتال بودیم، حواشی به وجود آمد. اکنون به بررسی چالش های ممنوع شدن خرید و فروش رمز ارزها در کشور خواهیم پرداخت.
انسان از زمان ظهور سیستم‌های الکترونیکی، به دنبال دیجیتالی کردن پول بوده است. پروژه‌های زیادی طی دهه 1990 در این رابطه مطرح شد، اما هیچ کدام موفق نبود، تا این که سال 2008 فرا رسید؛ بیت کوین به جرات موفق‌ترین تلاش انسان برای دیجیتالی کردن پول به شمار می‌رود. البته بعد از آن، ایده‌های خلاقانه دیگری با تکیه بر اساس کار بیت کوین متولد شدند تا ایرادات آن را برطرف کرده و یک سری قابلیت‌های اضافی نیز ارائه کنند.
فناوری به دنبال راحت کردن زندگی برای انسان‌ها به روش‌های مختلف است، اما برخی در این میان، به قیمت سخت شدن زندگی دیگران، به دنبال سوء استفاده از تکنولوژی برای رسیدن به مقاصد خود هستند. ارزهای رمزنگاری شده نوین نیز از این موضوع مستثنی نیستند. از طرفی می‌توان از آن‌ها برای اعمال خلاف قانون استفاده کرد. اما کلاهبرداری یا استفاده نادرست عده‌ای از یک فناوری، توجیه خوبی برای کشیدن یک خط بزرگ روی آن نیست!
اصطلاحی متداول در این رابطه در جامعه وجود دارد. می‌توان از چاقو برای به قتل رساندن فردی دیگر استفاده کرد! پس باید این ابزار بسیار کاربردی را از همه جا جمع‌آوری و خرید و فروش آن را ممنوع کرد!؟
متاسفانه طی سال‌های اخیر، به جای منطبق شدن با فناوری‌های نوین، شاهد مخالفت با آن‌ها بوده‌ایم. به عنوان مثال تلگرام، محبوب‌ترین و کامل‌ترین پیام‌رسان دنیا، را در نظر بگیرید. در پی استفاده عده‌ای از آشوب‌گران از این بستر به منظور مدیریت برنامه‌های خرابکارانه خود، پیام‌رسان نام برده فیلتر شد. این موضوع سبب از بین رفتن کسب و کارهای زیادی شد و به خاطر نبود جایگزینی مناسب برای تلگرام، کاربران را سردرگم کرد. با این حال همچنان کاربران، ولو با دردسر بیشتر، به استفاده از این پیام‌رسان ادامه میدهند.
بهتر است به جای پاک کردن صورت مسئله در مواجهه با یک مشکل، به دنبال راه حلی برای آن باشیم!
شروع فعالیت‌های زیرزمینی با ممنوعیت خرید و فروش رمز ارزها
چنانکه کاربران بعد از فیلترینگ قید تلگرام را نزدند، در صورت بسته شدن درگاه‌ها و وب سایت‌های رسمی خرید و فروش ارز دیجیتال نیز استفاده از آن‌ها را کنار نمی‌گذارند. در عوض، حجم بالایی از تراکنش‌ها به شکل زیرزمینی و کاملا دور از چشم صورت خواهند گرفت. این موضوع نه تنها به دیدگاه دولت برای دور نگاه داشتن کاربران از خطر مواجه شدن با ضررهای مالی سنگین کمک نمی‌کند، بلکه شدیدا به آن دامن خواهد زد؛ حجم کلاهبرداریهای کریپتویی بدون شک بعد از زیرزمینی شدن فعالیت‌ها افزایش چشم‌گیری خواهد داشت.
نگرانی دولت از بابت متضرر شدن کاربران کاملا منطقی است. افراد زیادی بدون داشتن دانش کافی، صرفا با شنیدن میلیونر شدن عده‌ای به وسیله سرمایه‌گذاری در رمز ارزها، وارد این حوزه شدن و تمام دارایی‌شان را صرف خرید بیت کوین یا دیگر رمز ارزها کرده‌اند، غافل از این که این بازار با نوسانات قیمتی متعدد و شدیدی همراه است.
اکنون صرافی‌های معتبر رمز ارزی، راهکارهای متعددی برای جلوگیری از سواستفاده از ارزهای دیجیتال در نظر گرفته‌اند، اما تمام آن‌ها در صرافی‌های زیرزمینی و کلاهبردار کنار خواهند رفت؛ در صورت زیرزمینی و غیر رسمی شدن مبادلات، مشکلاتی نظیر فیشینگ، حساب‌های اجاره‌ای، کیف پول‌های جعلی، توکن‌ها و ارزهای جعلی، پروژه‌های کلاهبرداری و پانزی و هزاران نمونه کلاهبرداری دیگر روز به روز بیشتر خواهند شد.
در حال حاضر سایت‌های خرید فروش روش‌ها و ابزارهای نظارتی دارند که تا حدی جلوی این موارد کلاهبرداری را می‌گیرند. به عنوان نمونه به واسطه احراز هویت کاربران، امکان پولشویی، فیشینگ و کلاهبرداریهای مثلثی گرفته می‌شود. از طرفی به طور مستمر به کاربران درباره عدم قرار دادن اطلاعات حساب بانکی خود در اختیار دیگران (حساب اجاره‌ای)، عدم افشار اطلاعات کیف پول ارز دیجیتال و دیگر موارد هشدار داده شده و پروژه‌های مربوط به توکن‌های جعلی به آن‌ها معرفی می‌شوند.
وقتی با وجود این همه اطلاع‌رسانی همچنان عده‌ای در دام کلاهبرداران قرار می‌گیرند، با زیرزمینی شدن فعالیت‌ها، موضوع تبدیل به یک بحران جدی خواهد شد.
رشد قارچ‌گونه پروژه‌های کلاهبرداری با زیرزمینی شدن مبادلات
متاسفانه محبوبیت روز افزون رمز ارزها سبب شده تعداد پروژه‌ها و توکن‌های جعلی به طور مستمر افزایش پیدا کند. افرادی با مثال زدن بیت کوین به عنوان یک دارایی که افراد زیادی را طی مدت زمانی کوتاه از فرش به عرش رساند، توکن یا کوین بی‌ارزش خود را به خوردشان میدهند.
این در حالی است که در صرافی‌های معتبر در حال حاضر فقط ارزهای رسمی و مربوط به پروژه‌های قدرتمند، با پشتوانه قوی و مطمئن، خرید و فروش می‌شوند. در صورت زیرزمینی شدن کار، با توجه به بی‌اطلاعی و ناآگاهی مردم، حجم پروژه‌های تقلبی به شدت افزایش پیدا می‌کند.
درک ماهیت غیر متمرکز رمز ارزها
ارزهای دیجیتال به دلیل نوع خاص رمزنگاری و غیر متمرکز بودن پتانسیل بالایی برای کلاهبرداری و دزدی دارند. در حال حاضر به دلیل قابل رهگیری بودن تراکنش‌های بانکی از طریق ترمینال شاپرک، برای نهادهای نظارتی و اجرایی نظیر دادسرا و پلیس فتا امکان پیگیری تراکنش‌ها و کلاهبرداریها در این حوزه تا حدی وجود دارد. در صورت زیرزمینی شدن فعالیت‌ها همین امکان رهگیری نیز به طور کامل از بین خواهد رفت. در نتیجه حجم کلاهبرداریها چند ده برابر خواهد شد. پروژه‌هایی نظیر بانک آف ترون از این دسته هستند.
بیشتر بخوانید: انواع کلاهبرداری بیت کوینی و راه‌های جلوگیری از آن‌ها
برخی نیز بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال را به پروژه‌های پانزی و هرمی ارتباط داده و آن‌ها را چنین چیزهایی خطاب می‌کنند. این دیدگاه از ریشه غلط است؛ ممکن است در یک طرح پانزی یا هرمی، فرد کلاهبردار از اسم بیت کوین یا یک رمز ارز محبوب دیگر سواستفاده کند، اما این به معنی گره خوردن این دو نیست.
خوب و بد را باید کنار هم قرار داد
در سراسر دنیا، مخصوصا کشورهای پیشرفته، دولت‌ها با وجود آگاهی نسبت به مشکلات رمز ارزها نظیر استفاده از آن‌ها برای پولشویی و کلاهبرداری، به خاطر پتانسیل و کاربرد بالا استفاده از آن‌ها را به وسیله تعیین قوانینی کنترل‌کننده مجاز کرده‌اند. مزیت تبادل دارایی به واسطه بیت کوین و دیگر رمز ارزها برای کشوری نظیر ایران بسیار بیشتر است. اما چرا؟
به لطف همین ماهیت غیر متمرکز بیت کوین می‌توان با وجود فشار بی‌امان تحریم‌های آمریکا، سرمایه وارد کشور کرد. بانک‌های بین‌المللی عادی، تحت تاثیر و از ترس تحریم‌های ایالا متحده آمریکا علیه ایران، از هر گونه مبادله با بانک‌های کشورمان خودداری کرده و حتی دارایی‌های از قبل موجود را نیز مسدود کرده‌اند. در برخی مواقع شاهد وارد کردن گونی و اسکناس‌های پول به کشور توسط تاجران به خاطر محدودیت‌های وضع شده در پی تحریم‌ها هستیم!
حجم بالای سرمایه رمز ارزی در ایران
ایرانیان در حوزه فناوری پیشتاز هستند، هر چند همیشه با محدودیت‌هایی از سوی دولت برای استفاده بی‌دغدغه از تکنولوژی رو به رو بوده‌اند! برنامه‌نویسان و سرمایه‌گذاران زیادی در حوزه رمز ارزها در کشورمان از سال‌ها قبل متولد شده‌اند. البته نمی‌توان از ورود بازیگران نابلد چشم‌پوشی کرد، چنانکه این افراد با حرص طمع زیاد پیش از این در بازار طلا، سکه و بورس متضرر شده‌اند.
از طرفی خواه ناخواه در طول چند سال گذشته به دلیل شرایط نامناسب اقتصادی کشور، تعداد زیادی از مردم به این حوزه وارد شده‌اند. اکنون جامعه معامله‌گران ایرانی در حال حاضر جزو قوی‌ترین‌ها و گسترده‌ترین‌ها در دنیا محسوب می‌شود. به اذعان کارشناسان مطرح کریپتوکارنسی در دنیا، تریدرهای ایران بخش قوی و مهمی در این جامعه به شمار می‌روند.
بخشی از جامعه ایران از این راه کسب درآمد دارند و معامله‌گری ارزهای دیجیتال را به عنوان شغل و منبع درآمد خود انتخاب کرده‌اند. طبق برآورد‌ها در حال حاضر جمعیتی در حدود 500 هزار نفر تا 1 میلیون نفر در ایران در این حوزه سرمایه‌گذاری کرده‌اند. با ممنوعیت فعالیت رسمی در ایران، مشکلات متعددی از جمله موارد زیر بروز خواهند کرد:
- سرگردانی و سردرگمی کاربران ایرانی بابت سرمایه خود و عدم امکان نقد کردن دارایی رمز ارزی
- مهاجرت به پلتفرم‌های خارجی که از یک طرف باعث خروج ارز از کشور شده و از طرف دیگر خطر مسدودی و بلوکه شدن دارایی کاربران ایرانی به دلیل تحریم‌ها را به شدت افزایش می‌دهد.
- به دلیل رفتن معاملات در بسترهای غیرقانونی امکان نظارت بر پول‌های ورودی و خروجی به این پلتفرم وجود ندارد و امکان پولشویی بسیار بالا می‌رود.
ایرانیان حین معامله با شرکت‌های واقع در کشورهای دیگر، ارسال پول برای عزیزان خود در خارج از کشور یا دریافت پول از آن‌ها با مشکل رو به رو بوده و اغلب مجبور به پرداخت کارمزدهای سنگین به واسطه‌ها هستند. آن‌ها می‌توانند از طریق کار با رمز ارزها به طور کامل محدودیت‌ها را کنار بزنند. در شرایط تحریم‌ها، رمز ارزها ابزاری قدرتمند برای ایرانیان به منظور تعامل با دنیا به شمار می‌روند.
مزایای کریپتوکارنسی بسیار بیشتر از معایب آن است
کفه مزیت‌های رمز ارزها به کفه معایب و مشکلات آن سنگینی می‌کند. به همین دلیل بهتر است از طریق روش‌هایی کاربردی مشکلات را برطرف کرده و از مزایا بهره‌‌مند شویم.
می‌توان با قانون‌گذاری برای این حوزه و اعطای مجوز به سایت‌های خرید فروش، بسیاری از نگرانی را برطرف کرد. به عنوان مثال با هماهنگی کامل با دستگاه‌های نظارتی قوانینی را تدوین کرد که وب سایت‌های خرید و فروش ارزدیجیتال موظف باشند طبق همین چارچوب و قوانین فعالیت کنند. برای مقابله با پولشویی، تدوین قوانین مالی و کنترل کامل ورود و خروج پول از حساب‌ها و درگاه‌های بانکی صرافی‌ها کاملا پاسخگو است.
از طرفی دیگر با تدوین قوانین مالیاتی مشخص و منصفانه برای فعالان حوزه ارز دیجیتال می‌توان تا حدودی برای کشور درآمدهای مالیاتی به ارمغان آورد.
با نگاهی به حجم نیروی کار فعال در حوزه رمز ارزها متوجه میزان اشتغال‌زایی در آن خواهید شد. در حال حاضر افراد زیادی در این حوزه مشغول به فعالیت هستند و با مراجعه به سایت‌های استخدام و کاریابی می‌توان مشاهده کرد تعداد قابل توجهی فرصت شغلی در ارتباط با رمز ارزها، از نویسنده و تولیدکننده محتوا گرفته تا برنامه‌نویس و پشتیبان پاسخگو به مشتریان، وجود دارند. پس چه بهتر که بتوان با تدبیر و قانون‌گذاری بستر امنی برای اشتغال‌زایی قانونی در این حوزه ایجاد کرد. در شرایط اقتصادی فعلی کشور، درگیر با تحریم و کرونا، نبود موقعیت‌های کاری تبدیل به معضلی جدی شده است.
افزایش آگاهی و اطلاع‌رسانی، راهکاری کلیدی است
در رابطه با نگرانی مسئولان مبنی بر خروج ارز از کشور یا نوسانات بالا، و امکان متضرر شدن خریداران، با راهکارهایی این امکان وجود دارد تا نگرانی‌ها را به حداقل رساند. در نظر داشته باشید اگر جامعه تریدرها و معامله‌گران ایرانی قوی باشد، این امر علاوه بر جلوگیری از ضرر دیدن بازیگران ناآگاه، باعث ارزآوری برای کشور خواهد شد.
یکی از راهکارهای رفع این مساله، ایجاد یک مکانیزم آموزشی برای کلیه کاربران است، به نحوی که وب سایت‌ها و پلتفرم‌ها مجبور باشند به کاربران کلیه آموزش‌های لازم را به صورت کاملا رایگان قبل از ورود به این حوزه ارائه دهند. همچین هر کاربری بدون داشتن اطلاعات فنی کافی، مجوز ورود به این حوزه را نداشته باشد.
در مورد توکن‌ها و پروژه‌های کلاهبرداری هم راهکار واضحی وجود دارد. حل این مشکل نیز متکی بر آموزش مستمر است. وب سایت‌ها باید موظف شوند کلیه پروژه‌های کلاهبرداری را به صورت واضح معرفی کرده و از ورود سرمایه‌گذاران به آن‌ها جلوگیری کنند.
صورت مسئله را نباید پاک کرد!
دنیا به مفهوم کریپتوکارنسی روی خوش نشان داده است، پس چرا ما باید با این مفهوم نوظهور مخالفت کنیم؟ طبیعی است هر فناوری ایرادات خاص خود را دارد، اما باید مشکلات و مزایا را در دو کفه ترازو قرار داد و چربیدن یکی نسبت به دیگری را ارزیابی کرد. درباره ارزهای دیجیتال، کفه سنگین‌تر کاملا مشخص است.
آن چه بارها در برخوردهای قبلی با تکنولوژی‌های نوظهور رخ داده، مقاومت کاربران در برابر محدودیت‌های اعمال شده و سوق دادنشان به سمت استفاد‌ه‌های غیر قانونی و زیرزمینی بوده است. هیچگاه اعمال محدودیت و غیر قانونی کردن تکنولوژی‌های جدید نتوانسته جلوی بزرگ شدن آن‌ها را بگیرد. این ممنوعیت فقط منجر به فعالیت‌های زیرزمینی و در نتیجه افزایش کلاهبرداری، پولشویی و مال باختگی مردم خواهد شد.
تهیه شده در بیت 24
