دستگاه خودپرداز (ATM) بیت کوین چیست؟

خودپرداز بیت کوین (Bitcoin ATM) یک دستگاه جدید است که به منظور خرید و فروش BTC یا سایر ارزهای دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرد. تولید این خودپرداز که تحت عنوان دستگاه BTM هم شناخته می‌شود، در سال‌های اخیر تا حد قابل توجه‌ای افزایش یافته است. در ادامه شیوه فعالیت و نحوه خرید و فروش رمز ارز از این نوع خودپرداز را بررسی خواهیم کرد.

خودپردازهای Bitcoin در واقع روشی برای تبدیل سریع ارز دیجیتال به پول نقد و بلعکس هستند. البته دستگاه‌هایی که امکان خرید و فروش بیت کوین را فراهم کرده‌اند، معمولا از ارزهای محبوب دیگری مانند اتریوم و بیت کوین کش هم پشتیبانی می‌کنند. از طرف دیگر، انجام معامله با این نوع ATM به اندازه خودپردازهای بانکی آسان و سریع خواهد بود؛ زیرا به هنگام ارسال یا دریافت دارایی، تنها کافیست کد QR مربوطه را اسکن کنید.

دستگاه خودپرداز بیت کوین چیست؟

خودپرداز Bitcoin به شما اجازه می‌دهد از طریق کارت اعتباری یا اسکناس، بیت کوین و گاهی اوقات ارزهای دیجیتال دیگری را خرید و فروش کنید. برای استفاده از این دستگاه تنها به یک کیف پول مناسب نیاز خواهید داشت و نیازی به ثبت نام یا افتتاح حساب وجود ندارد. دارایی‌های خریداری شده از طریق این نوع ATM بیت کوین مستقیما به مقصد مشخص شده توسط کاربر ارسال خواهد شد و فرقی نمی‌کند که یک والت شخصی را انتخاب کرده باشید، یا والت یک صرافی متمرکز.

فعالیت اولین خودپرداز بیت کوین از سال 2013 و در یکی از کافه‌های شهر ونکوور کانادا آغاز شد. در آن زمان، BTC قیمت بسیار پایینی داشت و با 10 هزار واحد از آن می‌توانستید دو عدد پیتزا بخرید! اما حالا محبوبیت این ارز دیجیتال تا جایی افزایش یافته که بر اساس آمار وب‌سایت Coinatmradar، بیش از 38 هزار دستگاه خودپرداز بیت کوین در 79 کشور مختلف فعال هستند. تعداد تولید کنندگان و اپراتورهای این دستگاه‌ها نیز به ترتیب 46 و 598 عدد رسیده است.

بزرگترین سازنده این خودپردازها بیت اکسس (BitAccess) نام دارد که تاکنون بیش از 12 هزار دستگاه تولید کرده است. رتبه دوم و سوم نیز به ترتیب در اختیار جنسیس کوین (Genesis Coin) و جنرال بایتز (General Bytes) و قرار دارد. علاوه بر این، بزرگترین اپراتورهای خودپردازهای BTC نیز بیت کوین دیپو (Bitcoin Depot – سهم بازار معادل 17.5 درصد)، کوین کلود (CoinCloud – سهم بازار معادل 13 درصد) و کوین فلیپ (CoinFlip – سهم بازار معادل 10 درصد) هستند.

در ابتدای کار قرار بود خودپرداز بیت کوین یکی از بهترین روش‌ها برای آشنا کردن افراد عادی با دنیای کریپتو باشد. زیرا این دستگاه‌ها نه فرآیند احراز هویت اجباری (KYC) داشتند و نه اطلاعات بانکی یا کلیدهای خصوصی والت شما را ذخیره می‌کردند. علاوه بر این استفاده از آنان نیز به اندازه استفاده از یک ATM عادی ساده بود.

اما واقعیت این است که امروزه بسیاری از کشورها اپراتورها را مجبور می‌کنند که با توجه به مبلغ تراکنش، اطلاعاتی مانند شماره تلفن یا حتی اثر انگشت از مشتریان دریافت کنند. هم‌چنین باید افزود که این خودپردازها یا همان دستگاه‌های ATM بیت کوین معمولا کارمزد بالایی (بین 7 تا 20 درصد) دریافت کرده و در مقایسه با یک صرافی ارز دیجیتال، محدودیت بیشتری برای خرید و فروش کریپتو دارند.

شباهت و تفاوت ATM عادی و خودپرداز بیت کوین چیست؟

از لحاظ ظاهری، خودپرداز بیت کوین شبیه یک دستگاه ATM عادی است. جالب است بدانید برخی از این دستگاه‌ها از همان نرم افزار عادی خودپردازهای بانکی استفاده می‌کنند که صرفا برای خرید و فروش ارز دیجیتال اندکی تغییر پیدا کرده است. شباهت دیگر این دستگاه‌های ATM به سقف برداشت روزانه و حجم تراکنش‌ها مربوط می‌شود. برخی کشورها همان محدودیتی که برای خودپردازهای عادی وجود دارد را برای خودپرداز های بیت کوین هم اعمال کرده‌اند.

خودپردازهای BTC به شما اجازه می‌دهند این ارز دیجیتال را با پول رایج یا کارت اعتباری خریداری کنید. البته در حالی که برای دریافت یا انتقال پول از طریق خودپرداز بانکی به احراز هویت نیاز نخواهید داشت، برای استفاده از یک دستگاه BTM احتمالا باید یک مدرک شناسایی اسکن کنید. همان طور که می‌دانید، بانک‌ها به هنگام افتتاح حساب از شما مدارکی دریافت می‌کنند که در واقع هویت شما را تایید خواهد کرد و به همین دلیل است که به هنگام استفاده از خودپرداز بانکی نیازی به ارائه مدرک شناسایی ندارید.

تاریخچه دستگاه‌های خودپرداز بیت کوین

در ایالات متحده، اولین دستگاه BTM در 18 فوریه 2014 (29 بهمن 1392) و در شهر آلبوکرکی ایالت نیومکزیکو فعال شد؛ اما این فعالیت دوام چندانی نداشت و تنها پس از گذشت یک ماه متوقف شد. سپس در می 2014 (اردیبهشت 1393)، اولین خودپرداز بیت کوین دارای مجوز آمریکا توسط شرکت کوینمی (Coinme) توسعه یافت و در شهر سیاتل ایالت واشنگتن نصب گردید.

خودپردازهای BTC همواره با چالش‌های قانونی متعددی مواجه بودند و به همین خاطر در ابتدا چندان مورد استقبال قرار نگرفتند. ولی با گذشت زمان، برخی دولت‌ها به این نتیجه رسیدند که این دستگاه‌ها باید از قوانینی که شامل حال خودپردازهای عادی می‌شود، پیروی کنند تا اجازه فعالیت داشته باشند. این یعنی تعداد واریز و برداشت‌های روزانه هر کاربر و هم‌چنین حجم تراکنش‌های او باید محدود می‌شد.

علاوه بر این، تمامی اپراتورهای ATM بیت کوین در ایالات متحده نیز باید در شبکه مقابله با جرائم مالی (FinCEN) ثبت نام کرده و مقررات ضدپولشویی (AML) و قانون بانکداری محرمانه (BSA) را رعایت کنند.

این روزها اگر بخواهید از یک خودپرداز بیت کوین استفاده کنید، به احتمال زیاد ابتدا باید یک شماره تلفن وارد کرده و پس از وارد کردن کد تایید، شاید نیاز باشد یک مدرک رسمی مانند گواهینامه رانندگی را هم اسکن کنید. بنابراین این دستگاه‌ها دیگر برای طرفداران حریم خصوصی جذاب نخواهند بود.

آمار وب‌سایت Coinatmradar در آبان 1401 نشان می‌دهد که در حال حاضر 38795 دستگاه ATM بیت کوین در سطح جهان فعال هستند و از این تعداد حدودا 34241 دستگاه در آمریکا نصب شده است. این یعنی بیش از 87 درصد از کل خودپردازهای بیت کوین در ایالات متحده قرار دارند.

بیشتر این دستگاه‌ها در کافی شاپ‌ها یا فرودگاه‌ها و ایستگاه‌های قطار یافت می‌شوند. روش کار هم معمولا به این صورت است که بین اپراتور و مالک کسب و کار یک قرارداد امضا شده و سپس دستگاه نصب می‌شود.

نخستین خودپرداز Bitcoin

اولین ATM بیت کوین در 29 اکتبر سال 2013 (7 آبان 1392) فعالیت خود را آغاز کرد. این دستگاه توسط شرکت روبوکوین (Robocoin) ساخته و در یکی از کافی شاپ‌های ونکوور نصب شده بود. این دستگاه عموما به عنوان اولین BTM تاریخ شناخته می‌شود که تا سال 2015 فعال بود.

در ضمن بد نیست بدانید که اولین Bitcoin ATM در اروپا نیز هم در سال 2013 فعال شده بود. این دستگاه در هشتم دسامبر 2013 (17 آذر 1392) و در پایتخت کشور اسلواکی نصب و فعال گردید.

نحوه استفاده از خودپرداز بیت کوین

برای خرید یا فروش بیت کوین از طریق یک دستگاه BTM به دانش ابتدایی در مورد استفاده از کیف پول ارز دیجیتال، کدهای QR و شیوه انجام تراکنش‌های رمز ارزی نیاز خواهید داشت. البته این روزها بیشتر افراد کم و بیش با دنیای کریپتو آشنا هستند و در نتیجه استفاده از این نوع ATM نباید کار چندان دشواری باشد.

در حال حاضر اکثر این خودپردازها تنها از عملیات خرید پشتیبانی می‌کنند و آمار نشان می‌دهد که تنها 40 درصد از این دستگاه‌ها امکان فروش را فراهم نموده‌اند. بنابراین قبل از هر چیز توصیه می‌شود با جست و جو در اینترنت، نزدیک‌ترین خودپردازی که از تمام قابلیت‌های مورد نظر شما پشتیبانی می‌کند را پیدا کنید.

برخی از نکات دیگری که برای استفاده از خودپرداز بیت کوین اهمیت دارند، به شرح زیر هستند:

• احراز هویت: هر دستگاه با توجه قوانین کشوری که در آن قرار دارد، ممکن است از شما بخواهد تا با اسکن کردن یک مدرک شناسایی هویت خود را تایید کنید. البته احتمال این که برای فرآیند فروش به احراز هویت نیاز باشد، تقریبا حتمی است.
• آدرس کیف پول: همیشه قبل از مراجعه به خودپرداز اطمینان حاصل کنید که آدرس کیف پول خود را در قالب کد QR ذخیره کرده‌اید یا پرینت کاغذی را آن را در اختیار دارید. برخی دستگاه‌ها امکان ایجاد کیف پول جدید برای واریز را دارایی را هم دارند، ولی با این حال توصیه می‌شود از والت شخصی استفاده کنید. اگر صرفا به دنبال خرید هستید، آدرس کیف پول خودپرداز نیز معمولا در قالب کد QR به شما نمایش داده خواهد شد.
• واریز پول نقد یا ارز دیجیتال: با توجه به نوع دستگاه، می‌توانید خرید را با کارت اعتباری یا اسکناس انجام دهید. برای واریز به کیف پول خودپرداز هم کافیست کد QR آن را از طریق یک کیف پول امن اسکن کنید.
• تایید نهایی: دستگاه در مرحله پایانی همه اطلاعات را یکبار به شما نشان می‌دهد و پس از تایید شما، تراکنش را تکمیل خواهد کرد.

مراحل خرید بیت کوین از طریق دستگاه BTM

خرید بیت کوین از طریق خودپرداز هر شرکت اندکی متفاوت خواهد بود. به عنوان نمونه، در ادامه شیوه خرید از طریق دستگاه‌های تولید شده توسط شرکت‌های بیت اکسس و جنرال بایتز را آموزش خواهیم داد.

خودپرداز شرکت بیت اکسس: دستگاه‌های تولید شده توسط شرکت BitAccess به علت تعداد بالایی که دارند، به آسانی در کشورهایی مانند کانادا و آمریکا یافت می‌شوند. برای خرید بیت کوین از طریق این نوع BTM یا همان دستگاه خودپرداز (ATM) بیت کوین کافی است مراحل زیر را طی کنید:

• زبان را انتخاب نمایید.
• با فشردن کلید شروع یا Start فرآیند را آغاز کنید.
• شماره تلفن خود را وارد کرده و پس از دریافت کد تایید، آن را هم وارد نمایید.
• گزینه خرید بیت کوین یا Buy Bitcoins را کنید.
• در صورتی که کیف پول ندارید، پرینت یک آدرس جدید را دریافت خواهید کرد.
• در صورتی که کیف پول دارید، کد QR آن را از طریق دستگاه اسکن خواهید کرد.
• حالا می‌توانید پول نقد یا کارت اعتباری خود را در دستگاه قرار دهید.
• روی گزینه اتمام کار یا I’m done کلیک کنید.
• پس از ارسال بیت کوین‌ها به آدرس انتخاب شده، پیامک تایید را دریافت خواهید کرد.
• در انتهای کار می‌توانید رسید تراکنش را هم دریافت کنید.

خودپرداز شرکت جنرال بایتز: این دستگاه با نام BATMTwo شناخته می‌شود و شیوه استفاده از آن با توجه به اپراتور اندکی متفاوت خواهد بود. این خودپرداز قابلیت چاپ رسید ندارد، ولی اگر کاربری بخواهد به هنگام خرید یک آدرس جدید دریافت کند، اطلاعات لازم را به ایمیل او ارسال خواهد کرد. در ادامه روش خرید با این BTM را مرور می‌کنیم:

• زبان را انتخاب کنید.
• گزینه خرید بیت کوین یا Buy Bitcoins را انتخاب نمایید.
• مقدار خرید را مشخص کنید که بر مبنای آن، مراحل احراز هویت متفاوت خواهد بود.
• مشخصات کیف پول شخصی را وارد کرده یا گزینه دریافت مشخصات والت جدید از طریق ایمیل را انتخاب نمایید.
• در صورتی که والت جدید را انتخاب کردید، فایل دریافتی تنها با رمز عبوری که در این مرحله برایتان نمایش داده می‌شود، باز خواهد شد.
• پول نقد یا کارت اعتباری خود را در دستگاه قرار دهید.
• پس از تایید اطلاعات روی گزینه اتمام یا Done کلیک کرده تا تراکنش انجام شود.

مراحل فروش بیت کوین از طریق دستگاه BTM

همان طور که در ابتدا اشاره کردیم، همه خودپرداز های بیت کوین امکان فروش ارز دیجیتال را در اختیار مشتری قرار نمی‌دهد. از طرف دیگر برخی اپراتورها هم علی‌رغم توانایی دستگاه، تصمیم می‌گیرند قابلیت فروش را غیر فعال کنند. بنابراین اگر قصد فروش دارید، حتما با جست و جو در اینترنت مکان یک دستگاه BTM مناسب را پیدا کنید.

خودپرداز شرکت جنرال بایتز: دستگاهی در که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید تحت عنوان BATMThree شناخته شده و بر خلاف مدلی که در بخش قبلی معرفی کردیم، قابلیت فروش را در اختیار مشتری قرار می‌دهد. این یعنی کاربر می‌تواند از طریق این دستگاه بیت کوین های خود را مستقیما به اسکناس تبدیل کند. فروش رمز ارز بیت کوین به این دستگاه به روش زیر قابل انجام است:

• گزینه فروش بیت کوین یا Sell bitcoins را انتخاب نمایید.
• مقدار فروش را مشخص کنید.
• با توجه به مقدار انتخاب شده، ممکن است شماره تلفن و حتی اثر انگشت هم دریافت شود.
• دستگاه یک رسید حاوی آدرس چاپ می‌کند و شما باید مبلغ را به آن ارسال کنید.
• پس از انجام تراکنش و دریافت تاییدیه‌های لازم،‌ مجددا به دستگاه مراجعه نمایید.
• گزینه نقد کردن بلیط یا Redeem ticket را انتخاب کنید.
• حالا برای دریافت اسکناس کد QR روی رسید را اسکن کنید.

خودپرداز شرکت جنسیس کوین: مدل Genesis1 از شرکت Genesis Coin به شیوه برچسب سفید تولید می‌شود. این یعنی اپراتورهای مختلف می‌توانند رابط کاربری و روش خرید و فروش را به دلخواه تغییر دهند. برای مثال در کشور چین فروش بیت کوین با این خودپرداز به شیوه زیر انجام می‌شود:

• گزینه برداشت پول نقد یا Withdraw Cash را انتخاب نمایید.
• ارز بیت کوین را انتخاب کنید.
• مقدار تراکنش را وارد کنید.
• بیت کوین را به به آدرسی که از طریق یک کد QR نمایش داده می‌شود، ارسال کنید.
• پول نقد را بلافاصله دریافت کنید.

لازم به ذکر است که این دستگاه ATM بیت کوین از قابلیت‌های احراز هویت (مانند اسکن مدرک و دریافت اثر انگشت) پشتیبانی کرده و برخی اپراتور ها ممکن است آن‌ها را به دلخواه یا بر اساس قوانین کشورها فعال یا غیر فعال کنند.

آیا دستگاه خودپرداز بیت کوین به خرید از صرافی‌های ارز‌های دیجیتال آنلاین ارجحیت دارد؟

امروزه صرافی‌های ارز دیجیتال روشی آسان برای خرید و فروش انواع ارزهای دیجیتال فراهم کرده‌اند، ولی برخی کاربران هم‌چنان از اجباری بودن احراز هویت و سرعت پایین برخی تراکنش‌ها راضی نیستند. در مقابل خودپردازهای بیت کوین (در شرایط خاص) به شما اجازه می‌دهند بدون احراز هویت یا صرفا با ارائه یک شماره تلفن، تراکنش خود را انجام دهید.

از طرف دیگر، تراکنش های این نوع ATM به صورت تقریبا آنی (یا حداکثر طی چند دقیقه) انجام می‌شود و پول به سرعت در اختیار مشتری قرار خواهد گرفت. در ضمن اگر کاربر پول نقد را ترجیح دهد، استفاده از دستگاه BTM سریع‌ترین روش تبدیل BTC به اسکناس خواهد بود.

در ادامه به مزایا و معایب استفاده از Bitcoin ATM می‌پردازیم:

مزایا

• روشی سریع و آسان برای خرید و فروش BTC
• امکان استفاده از دستگاه بدون نیاز به کارت
• امکان انجام تراکنش بدون احراز هویت (در شرایط خاص)
• قابلیت انجام معامله بدون داشتن حساب بانکی

معایب

• کارمزد بالا (بین 7 تا 12 درصد)
• اعمال محدودیت برداشت (بین 1 تا 10 هزار دلار)
• اجباری بودن احراز هویت برای استفاده از بیشتر دستگاه‌ها

دستگاه های خودپرداز بیت کوین در چه محل‌هایی وجود دارند؟

آمار وب‌سایت معتبر Coinatmradar نشان می‌دهد تا آبان 1401، حدودا 79 کشور مختلف حداقل یک دستگاه ATM بیت کوین داشته و ایالات متحده و کانادا به ترتیب با 34243 و 2668 دستگاه، رتبه‌های اول و دوم را در اختیار دارند. در حالی که سهم کانادا (6.7 درصد) در مقابل سهم آمریکا ناچیز به نظر می‌رسد، در عین حال دو برابر سهم اروپا (3.8 درصد) است. این موضوع نشان می‌دهد که قاره اروپا هنوز برای پذیرش خودپرداز بیت کوین اقدام خاصی انجام نداده است.

در حال حاضر اسپانیا و لهستان که به ترتیب 262 و 212 دستگاه فعال دارند، بزرگترین مرکز خودپردازهای بیت کوین در اروپا محسوب می‌شوند. در مقابل بد نیست بدانید که برخی از کشورها که به خاطر وضعیت بحرانی اقتصادشان شناخته می‌شوند، خودپرداز BTC دارند! طبق گزارش Coinatmradar کشورهای زیمباوره، ونزوئلا و نیجریه هر کدام یک دستگاه فعال داشته که در نوع خود امری شگفت انگیز به نظر می‌رسد!

آیا دستگاه های خودپرداز بیت کوین در ایران فعال هستند؟

در حال حاضر دولت هیچگونه مجوزی برای فعالیت خودپردازهای BTC صادر نکرده و به همین خاطر حتی اگر این نوع ATM وارد کشور شود یا به صورت بومی ساخته شود، امکان استفاده از آن وجود نخواهد داشت. با این حال اگر کشورهای بیشتری به جمع پشتیبانی کنندگان از این خودپردازها بپیوندند، بعید نیست که ایران هم پس از مدتی به جمع آنان اضافه شود.

سخن پایانی

از زمان عرضه بیت کوین در سال 2013، افراد زیادی برای پتانسیل آن ارزش قائل بودند. علی‌رغم نوسان قیمت شدید، تعداد کاربران این ارز دیجیتال همواره در حال افزایش است و شاید تولیدکنندگان خودپرداز به همین دلیل تصمیم گرفتند دستگاه‌های ATM بیت کوین یا همان BTM را خلق کنند. امروزه بیش از 38 هزار دستگاه فعال داریم که اکثر آن‌ها در کنار BTC از رمز ارزهای دیگری پشتیبانی می‌کنند و تبادل آسان بین پول رایج و دیجیتال را امکان‌پذیر نموده‌اند.

در ابتدا قرار بود برای استفاده از این دستگاه نیاز به ارائه مدرک یا تایید هویت نباشد، اما واقعیت این است که چنین دستگاهی را می‌توان به آسانی برای فعالیت‌های غیر قانونی و پولشویی مورد استفاده قرار داد. در نتیجه دولت‌هایی مانند ایالات متحده و کانادا تصمیم گرفتند که با اعمال قوانین و محدودیت‌هایی که شامل دستگاه های خودپرداز بانکی  می‌شود، نصب خودپرداز های بیت کوین را قانونی کنند.

در پایان به یاد داشته باشید که هدف اصلی ساتوشی ناکاموتو این بود که BTC به عنوان یک روش پرداخت جهانی مورد استفاده قرار بگیرد و شاید بتوان گفت که دستگاه BTM اولین قدم مهم دنیا در جهت تحقق این هدف باشد.

تهیه شده در بیت 24