الگوی سه کلاغ سیاه (Three Black Crows)

تحلیل تکنیکال را می‌توان پرطرفدارترین شاخه تحلیل در تمام بازارهای مالی دانست. اگرچه بازار کریپتوکارنسی دارای یک شاخه تحلیل اختصاصی نیز برای خود است (آن‌چین)، اما همچنان تریدرهای رمزارزها مخصوصا اسکلپرها و دی‌تریدرها علاقه بیشتری نسبت به تحلیل تکنیکال نشان می‌دهند. با تکیه بر الگوهای کندل استیک می‌توان حرکت بعدی قیمت یک دارایی را با احتمال بالا پیش‌بینی کرد. این حرکت می‌تواند ادامه روند قبلی یا تغییر روند باشد. در این مقاله قصد داریم یکی از پترن‌های مطرح یعنی سه کلاغ سیاه (Three Black Crows) معرفی کنیم و به طور کامل نحوه تشخیص و معامله بر اساس آن را آموزش دهیم.

الگوی سه کلاغ سیاه چیست؟

سه کلاغ سیاه یک پترن کندل استیک نزولی است که سیگنالی مبنی بر تغییر روند احتمالی از صعودی به نزولی  به ما می‌دهد. این الگو شامل سه کندل قرمز (نزولی) متوالی با بدنه بلند است که به شکلی پیش‌رونده یکی پس از دیگری پایین‌تر بسته می‌شوند. این حرکت نشان‌دهنده فشار فروش قوی و تغییر احساسات بازیگران بازار از صعودی به نزولی است.

الگوی نام برده معمولا بعد از یک روند صعودی ادامه‌دار شکل می‌گیرد و نشان می‌دهد کنترل بازار در حال خارج شدن از دست خریداران است. هم‌زمان، ظهور الگوی کندل استیک سه کلاغ سیاه ورود قدرتمند فروشندگان را نمایان می‌کند. هر یک از سه شمع باید درون یا نزدیک بدنه شمع قبلی باز و پایین‌تر از قبلی بسته شود تا حرکتی پله‌پله به سمت پایین ایجاد شود. معامله‌گران و تحلیل‌گران آن را یک سیگنال نزولی قوی می‌دانند و اغلب از سه کلاغ سیاه به‌عنوان نشانه‌ای برای خروج از موقعیت‌های لانگ یا در نظر گرفتن ورود به معاملات شورت استفاده می‌کنند.

الگوی سه کلاغ سیاه هم در بازارهای سنتی نظیر بورس و فارکس و همچنین مارکت‌های نوظهور مثل ارزهای دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرد. سیگنال نزولی آن زمانی که با سایر اندیکاتورها ترکیب شود، قدرتمندتر خواهد شد. به عبارتی، اغلب تریدرها صرفا با مشاهده Three Black Crows تصمیم‌گیری نمی‌کنند و از سایر شاخصه‌ها نیز تاییدیه می‌گیرند تا با اطمینان بیشتری معاملات خرید خود را ببندند و موقعیت فروش باز کنند.

پترن کندل استیک سه کلاغ سیاه چه زمانی رخ می دهد؟

الگوی شمعی سه کلاغ سیاه در نقاط عطف بحرانی بازار شکل می‌گیرد و معمولاً نشان‌دهنده گذار از احساسات صعودی به احساسات نزولی است. این پترن معمولاً پس از یک روند صعودی مشخص و قابل توجه اتفاق می‌افتد و خستگی گاوها را نشان می‌دهد، درحالی که هم‌زمان رفته‌رفته خرس‌ها کنترل اوضاع را در دست می‌گیرند.

برای اینکه یک الگوی سه کلاغ سیاه معتبر باشد، باید سه کندل نزولی متوالی ایجاد شوند به طوری که هر کدام در داخل یا نزدیک بدنه قبلی باز و به‌طور قابل توجهی پایین‌تر از آن بسته شود. در حالت ایدئال، هر شمع باید بدون دم (شدو) پایینی یا با دم پایینی کم، نزدیک به کف خود بسته شود که نشان‌دهنده مومنتوم نزولی قدرتمند است. الگوی سه کلاغ سیاه سه دوره معاملاتی مجزا را نشان می‌دهد که در آن‌ها فروشندگان توانسته‌اند به‌طور مداوم بر مقاومت خریداران غلبه کنند و قیمت‌ها را بدون هیچ اقدام متقابل معناداری، کاهش دهند.

الگوی سه کلاغ سیاه به‌ویژه زمانی اهمیت پیدا می‌کند که بعد از تضعیف مومنتوم صعودی، ظاهر شود. به‌عنوان مثال، می‌توان به تلاش‌های ناموفق برای دستیابی به سقف‌های بالاتر یا کوچکتر شدن کندل‌های صعودی اشاره کرد. به عبارتی، وقتی ضعف در ادامه ترند صعودی با پترن کندل استیک سه کلاغ سیاه همراه شود، سیگنال نزولی قدرتمندتری به ما می‌دهد. علاوه بر این، اگر الگوی نام برده اغلب در اطراف مناطق مقاومت مهم، مانند سوئینگ های قبلی، سطوح اصلاحی فیبوناچی یا اعداد رند از نظر روانشناختی ظهور کند، سیگنال قوی‌تری محسوب می‌شود.

اما اگر الگو در شرایط بازار خنثی (رنج) یا صعودی ولی بدون قدرت کافی شکل بگیرد، از اعتبارش کاسته می‌شود. معامله‌گران همچنین باید با وضعیت تشکیل الگوی کندل استیک سه کلاغ سیاه، در زمان کاهش نقدینگی را ارزیابی کنند، چرا که در این شرایط پترن نام برده ممکن است سیگنالی کاذب یا شکل گرفته به خاطر دستکاری‌ بازار باشد (به جای تغییر واقعی در روند).

بنابراین، قوی‌ترین سیگنال‌ سه کلاغ سیاه تحت این شرایط پدید می‌آید:

• وجود یک روند صعودی قابل شناسایی قبلی
• ظهور نشانه‌های خستگی در مومنتوم صعودی
• گرفتن تایید از شاخص‌های تکنیکال
• افزایش حجم معاملات

و در نهایت تشکیل شمع‌های نزولی قوی که به طور مداوم نزدیک به کف خود بسته می‌شوند.

الگوی سه کلاغ سیاه را چطور شناسایی کنیم؟

برای شناسایی واضح الگوی سه کلاغ سیاه در نمودار قیمت یک دارایی، به دنبال موارد زیر باشید:

• سه کندل نزولی متوالی: از مشاهده سه شمع نزولی پیوسته پس از یک روند صعودی تثبیت‌شده، مطمئن شوید.
• موقعیت‌های باز و بسته شدن کندل: هر شمع باید درون یا نزدیک بدنه شمع قبلی باز و به طور قابل توجهی پایین‌تر بسته شود، به طوری که فشار فروش قوی و حداقل واکنش صعودی را نشان بدهد.
• حداقل دم: در حالت ایدئال، هر یک از سه شمع باید دم پایینی بسیار کوچکی داشته باشند یا کاملا فاقد آن باشد. این رفتار نشان‌دهنده‌ مومنتوم نزولی مداوم در طول زمان هر کندل (بسته به تایم فریم) است.
• تاییدیه حجم: اگرچه این مورد اجباری نیست، اما حجم معاملات بالاتر از حد متوسط، اعتبار الگو را تقویت می‌کند و نشان‌دهنده مشارکت قابل توجه فروشندگان است.

در نظر گرفتن وضعیت کلی بازار برای ارزیابی اعتبار و قابلیت اطمینان الگوی سه کلاغ سیاه بسیار مهم است. برای مثال، وقتی این الگو در سطوح بیش از حد گسترش یافته‌ای شکل می‌گیرد که در آن شاخص‌های تکنیکال مانند RSI شرایط اشباع خرید را نشان می‌دهند، احتمال ادامه‌دار شدن روند نزولی بعد از تشکیل الگوی سه کلاغ سیاه افزایش پیدا می‌کند. همچنین حجم بالای معاملات همراه با این سه کندل نزولی، احتمال یک بازگشت نزولی پایدار را بیشتر تقویت می‌کند، چرا که نمایانگر بالا رفتن فشار فروش از سوی سازمان‌ها است.

استراتژی های معاملاتی با الگوی کندل استیک سه کلاغ سیاه

الگوی سه کلاغ سیاه یک سیگنال برگشت نزولی قابل اعتماد است و معامله‌گران معمولاً از استراتژی‌های خاصی برای بهره‌برداری مؤثر از این الگو استفاده می‌کنند. در ادامه استراتژی‌های معاملاتی کاربردی، همراه با بازه‌های زمانی بهینه برای شناسایی واضح این پترن، ارائه شده است.

ورود پس از تأیید

• استراتژی: برای تایید سیگنال، تا بسته شدن سومین کندل الگو منتظر بمانید. پس از تأیید، کمی پایین‌تر از بسته شدن شمع سوم، یک موقعیت فروش (پوزیشن شورت) باز کنید.
• استاپ لاس: حد ضرر را بالاتر از بالاترین نقطه اولین کندل از سه کلاغ سیاه قرار دهید تا احتمال بازگشت‌های قیمتی را در نظر گرفته باشید.
• قیمت هدف: سطوح حمایت قبلی را هدف قرار دهید یا از یک حد ضرر متحرک (تریلینگ استاپ) استفاده کنید که به شما اجازه می‌دهد تا زمانی که حرکت نزولی ادامه دارد، با آن رو به پایین حرکت کنید.

ورود به سطح اصلاحی

• استراتژی: به جای اینکه بلافاصله پس از تکمیل الگوی سه کلاغ سیاه وارد موقعیت معاملاتی شوید، منتظر یک اصلاح رو به بالای جزئی یا یک حرکت صعودی کوتاه باشید تا بتوانید در قیمتی مطلوب‌تر ورود کنید. حالت ایدئال، باز کردن پوزیشن شورت در میانه سومین شمع الگو است.
• استاپ لاس: در این حالت نیز حد ضرر را کمی بالاتر از سقف کندل اول قرار دهید تا فضای کافی برای نوسانات معمول بازار در نظر گرفته باشید.
• قیمت هدف: نواحی حمایت مهم یا سطوح اصلاحی فیبوناچی را به عنوان تارگت مشخص کنید.

ترکیب با اندیکاتورها

• استراتژی: برای اطمینان از پیش‌بینی بازگشت روند به خاطر ظهور الگوی کندل استیک سه کلاغ سیاه، از اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال نظیر RSI، مکدی یا میانگین متحرک استفاده کنید. ریزش RSI از ناحیه اشباع خرید یا تقاطع نزولی مکدی، اعتبار پوزیشن معاملاتی ما را افزایش می‌دهد.
• استاپ لاس: بالاتر از اولین کندل الگو یا نزدیک‌ترین سوئینگ‌ها قرار دهید.
• قیمت هدف: از میانگین متحرک یا سایر سیگنال‌های مبنی بر اندیکاتورها برای مشخص کردن نقطه خروج استفاده کنید.

اگرچه امکان مشاهده پترن کندل استیک سه کلاغ سیاه در هر تایم فریمی وجود دارد، اما قدرت پیش‌بینی آن در تایم فریم‌های بالاتر افزایش پیدا می‌کند. تایم فریم روزانه بهترین حالت استفاده از این الگو است و سیگنال قوی‌ترین و قابل اعتمادتری می‌دهد که مناسب سوئینگ تریدرها است. مشاهده آن در تایم فریم چهارساعته تعادلی بین فراوانی و قابلیت اطمینان ارائه می‌کند که برای معامله‌گران کوتاه‌مدت و روزانه مفید است. در نهایت اگر الگوی مورد بحث را در تایم فریم هفتگی مشاهده کنیم، سیگنالی قدرتمند دریافت خواهیم کرد که نشان می‌دهد روند به طور کامل حداقل در میان مدت تغییر یافته است.

نکات مهم الگوی کندل استیک سه کلاغ سیاه

هنگام معامله بر اساس الگوی سه کلاغ سیاه، در نظر گرفتن چند نکته مهم برای جلوگیری از دریافت سیگنال‌های کاذب و مدیریت موثر ریسک، بسیار مهم است:

• تشکیل پترن در جای مناسب: باید اطمینان حاصل کرد الگوی کندل استیک سه کلاغ سیاه پس از یک روند صعودی طولانی یا نزدیک به سطوح مقاومت مهم، ظاهر شده باشد.
• تاییدیه حجم: در حالت ایدئال، این الگو باید با افزایش حجم همراه باشد که فشار فروش قوی را تأیید می‌کند.
• نبود وضعیت Oversold: باید مراقب شرایط فروش بیش از حد بود؛ اگر اندیکاتورهای تکنیکال نظیر RSI نشان می‌دهند که بازار در وضعیت به شدت اشباع فروش دارد، الگوی سه کلاغ سیاه ممکن است قبل از یک حرکت نزولی کوتاه مدت و به دنبال آن یک بازگشت سریع، ظهور کرده باشد. در چنین شرایطی، اعتبار الگو کاهش پیدا می‌کند و معامله‌گران باید قبل از ورود به موقعیت‌های معاملاتی، به دنبال گرفتن تاییدیه‌های بیشتری باشند.
• قد بلند کندل: طول بدنه هر شمع نزولی اهمیت دارد؛ کندل‌های بلندتر، نشان‌دهنده مومنتوم نزولی قوی‌تری هستند. شمع‌های کوتاه‌تر یا کوچک‌تر ممکن است قاطعیت کمتر فروشندگان را نشان بدهند و قدرت الگوی کندل استیک سه کلاغ سیاه را تضعیف کنند.
• خودداری از تایم فریم‌های پایین: پترن‌های تشکیل شده در تایم فریم‌های پایین (مثل ۱ یا ۵ دقیقه) به خاطر نویز و نوسان در بازار (مخصوصا در بازار پرنوسانی مثل ارزهای دیجیتال) سیگنال‌های ضعیفی ایجاد می‌کنند. بهتر است تایم فریم‌های بالاتر نظیر روزانه، چهار ساعته و هفتگی را برای تشخیص الگوی سه کلاغ سیاه استفاده کنید.
• تاییدیه سایر اندیکاتورها: بهتر است به صرف تشخیص ظهور این پترن اقدام به باز کردن موقعیت معاملاتی نکنید. برای افزایش احتمال برد به جای برخورد به استاپ لاس، الگوی کندل استیک سه کلاغ سیاه را در ترکیب با سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال نظیر میانگین متحرک‌ها، سطوح فیبوناچی، ترندلاین‌ها و RSI استفاده کنید.