شاخص جریان پول (MFI)

بازارشناس
بانک اندیکاتور
author ریحان کاظمیان
1 ماه پیش
شاخص جریان پول (MFI)

یکی از نکات مهمی که هنگام معامله‌گری بهتر است بدانیم این است که آیا پول زیادی وارد بازار می‌شود یا از بازار خارج می‌شود یا خیر. شاخص جریان پول که به آن شاخص MFI می‌گویند، ابزاری است که تحلیل مناسبی از حجم معاملات در کنار تغییرات قیمت ارائه می‌دهد. به این ترتیب، با شاخص جریان پول می‌توانیم متوجه شویم که پشت بالا رفتن یا پایین آمدن قیمت، پول واقعی در جریان است یا خیر. آشنایی با MFI به دقت و صحت تحلیل شما کمک می‌کند؛ بنابراین، پیشنهاد می‌کنیم ادامه این مطلب را بخوانید تا با سازوکار شاخص MFI و کاربردهای مهم آن بیشتر آشنا شوید.

شاخص جریان پول چیست و چه کاربردی دارد؟

شاخص جریان پول (Money Flow Index) یا به‌اختصار MFI یک اندیکاتور تکنیکال است که برای تحلیل حجم و قیمت به صورت هم‌زمان به کار می‌رود. کاربرد اصلی شاخص جریان پول در تشخیص ناحیه‌های اشباع خرید و اشباع فروش است. در واقع، شاخص جریان پول یک اسیلاتور است و عملکردی شبیه به شاخص قدرت نسبی (RSI) دارد، با این تفاوت که علاوه بر تغییرات قیمت، حجم پولی که وارد یا خارج می‌شود را هم حساب می‌کند.

شاخص MFI ورود و خروج پول به بازار دارایی را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران بیشتر در حال خرید هستند یا فروش. با اضافه کردن اسیلاتور شاخص جریان پول به نمودار قیمت، یک اسیلاتور زیر چارت ملاحظه می‌کنید که بین ۰ تا ۱۰۰ نوسان می‌کند. زمانی که مقدار MFI بالاتر از ۸۰ باشد، دارایی در محدوده اشباع خرید قرار دارد و احتمال اصلاح یا ریزش بازار وجود دارد. در مقابل، اگر شاخص کمتر از ۲۰ باشد، با اشباع فروش روبه‌رو هستیم و امکان بازگشت یا رشد قیمت بیشتر می‌شود.

همچنین، واگرایی میان نمودار قیمت و شاخص جریان پول می‌تواند سیگنالی قوی برای تغییر روند باشد. البته، مثل همیشه فراموش نکنید که هیچ ابزاری خالی از اشتباه و سیگنال کاذب نیست. تریدرهای موفق متکی به یک شاخص مثل MFI نیستند و از ترکیبی از ابزارهای کمکی مختلف مثل RSI یا MACD برای شناسایی بهترین نقاط ورود و خروج استفاده می‌کنند.

انواع شاخص جریان پول

شاخص جریان پول یک ابزار واحد است، اما تریدرها بسته به روش استفاده و سبک معامله‌گری خود، از شاخص MFI در کنار بقیه ابزارها استفاده می‌کنند. بنابراین، می‌توانیم بگوییم شاخص جریان پول به‌طور کلی نوع خاصی ندارد؛ اما می‌توانیم این شاخص را شخصی‌سازی کنیم. در تنظیمات اندیکاتور MFI در پلتفرم‌های تحلیل چارت، امکان تغییر تایم‌فریم وجود دارد؛ همچنین، می‌توانیم سطوح کلیدی برای شرایط اشباع فروش و شرایط اشباع خرید در اندیکاتور را تغییر دهیم.

آموزش کار با شاخص جریان پول

به‌صورت پیش‌فرض، شاخص جریان پول بین اعداد ۰ تا ۱۰۰ نوسان می‌کند. اگر مقدار شاخص بالای ۸۰ باشد، وضعیت اشباع خرید و احتمال کاهش یا اصلاح قیمت را نشان می‌دهد. برعکس، سقوط شاخص به زیر ۲۰ می‌تواند دارایی را در شرایط اشباع فروش قرار دهد و سیگنال بازگشت قیمت بدهد.

برای شروع کار با شاخص MFI، ابتدا باید آن را در پلتفرم‌های تحلیل چارت مثل تریدینگ ویو (TradingView) یا متاتریدر (MetaTrader) اضافه کنید. این اندیکاتور به‌صورت پیش‌فرض در لیست ابزارها وجود دارد و کافی است آن را انتخاب کنید تا در یک پنجره جداگانه زیر نمودار قیمت نمایش داده شود. در ادامه، فرایند افزودن و کار با اندیکاتور MFI در تریدینگ ویو را به‌صورت عملی مرور می‌کنیم.

نحوه راه اندازی و تنظیمات شاخص جریان پول

در این بخش، نحوه‌ی استفاده از شاخص جریان پول در پلتفرم TradingView را توضیح می‌دهیم. کار با این اندیکاتور در سایر پلتفرم‌های تحلیل تکنیکال هم تقریباً مشابه است.

برای اضافه‌کردن MFI به نمودار، ابتدا وارد حساب خود در تریدینگ‌ویو شوید و نمودار دارایی دلخواه‌تان را باز کنید. سپس از نوار ابزار بالای نمودار، گزینه Indicators را انتخاب کنید و در کادر جستجو عبارت MFI یا Money Flow Index را بنویسید. اندیکاتور را انتخاب کنید تا در یک پنجره‌ جداگانه زیر نمودار نمایش داده شود.

نحوه راه اندازی و تنظیمات شاخص جریان پول

اکنون، می‌توانید تنظیمات اندیکاتور MFI را هم تغییر دهید. برای این کار، روی سه نقطه اندیکاتور (More) کلیک و Setting را انتخاب کنید تا سه سربرگ Inputs، Style و Visibility به شما نمایش داده شوند.

تنظیمات اندیکاتور MFI

در تب Inputs می‌توانید دوره (Length) اندیکاتور را تغییر دهید. رقم دوره معمولاً به‌صورت پیش‌فرض روی ۱۴ تنظیم شده‌ است. در بازارهای پرنوسان و برای ترید اسکالپینگ می‌توانید رقمی بین ۷ تا ۱۰ برای دوره انتخاب کنید. هرچه رقم کمتری وارد کنید، اسیلاتور MFI شما نسبت به نوسانات قیمت حساس‌تر می‌شود و سیگنال‌های بیشتری می‌دهد؛ اما نویز این حالت هم بالا می‌رود.

برای ترید میان‌مدت و سوئینگ تریدینگ، می‌توانید رقم ۱۴ تا ۲۰ را برای یک خط نرم‌تر انتخاب کنید. رقم‌های بالاتر، خط اسیلاتور را صاف‌تر با سیگنال‌های کمتر می‌کنند، اما سیگنال‌های معتبرتری ارائه می‌دهد.

سربرگ Inputs در شاخص جریان پول

در سربرگ Style هم می‌توانید رنگ و ظاهر اسیلاتور را انتخاب کنید. همچنین، می‌توانید ارقام مرتبط با سطوح اسیلاتور را هم تغییر دهید تا شرایط اشباع فروش و شرایط اشباع خرید و باند میانی برای شما شخصی‌سازی شود. توجه داشته باشید که به‌صورت پیش‌فرض، اندیکاتور MFI سطح میانی ندارد، اما اگر بخواهید می‌توانید خطوط کمکی دلخواه خودتان را اضافه کنید. گزینه Precision هم مشخص می‌کند که مقادیر اندیکاتور تا چند رقم اعشار نمایش داده شوند. در اندیکاتور MFI معمولاً نیازی به تغییر Precision نداریم.

سربرگ Style در شاخص جریان پول

در نهایت، سربرگ Visibility به شما اجازه می‌دهد تعیین کنید اندیکاتور در چه تایم‌فریم‌هایی روی نمودار نمایش داده شود. اگر هم‌زمان با چند تایم‌فریم زمانی کار می‌کنید، تیک بازه‌های غیرضروری را بردارید تا چارت خلوت بماند.

انواع استراتژی معاملاتی با شاخص جریان پول

شاخص جریان پول به تریدرها نشان می‌دهد انرژی پشت حرکت قیمت چقدر است. این شاخص بین ۰ تا ۱۰۰ در نوسان است؛ ارقام بالای ۸۰ اشباع خرید را نشان می‌دهند و ارقام زیر ۲۰ اشباع فروش را نمایش می‌دهند. برای بازارهای نوسانی هم می‌توانید این سطوح را به جای ۲۰ و ۸۰، روی ۳۰ و ۷۰ تنظیم کنید تا زودتر هشدار بگیرید.

طول دوره پیش‌فرض شاخص جریان پول ۱۴ است. دوره‌های کوتاه‌تر سیگنال‌های سریع‌تر و پرنویزتر می‌دهند و دوره‌های بلندتر سیگنال‌های کندتر و باثبات‌تری دارند. البته، در هر حالتی اندیکاتور MFI نباید تنها معیار تصمیم‌گیری باشد و همیشه بهتر است آن را با ابزارهای تکمیلی  دیگری مثل اندیکاتورهای RSI و مکدی یا سطوح حمایت و مقاومت ترکیب کنید.

اشباع خرید و اشباع فروش

وقتی شاخص جریان پول به ناحیه اشباع خرید (بالای ۸۰) و اشباع فروش (زیر ۲۰) می‌رسد، حرکت خسته شده و آماده اصلاح است. وقتی MFI بالای ۸۰ باشد، یعنی خریدارها بیش از حد وارد بازار شده‌اند و بازار آماده‌ یک ریزش یا اصلاح نزولی شده است. اگر شاخص جریان پول زیر ۲۰ باشد، با افزایش فشار فروش روبه‌رو هستیم و احتمال بازگشت قیمت به سمت بالا وجود دارد. 

اگر در شرایط اشباع خرید و اشباع فروش، می خواهید محتاطانه‌تر عمل کنید، بهتر است صبر کنید MFI از ۸۰ به پایین برگردد، بعد بفروشید یا از ۲۰ بالاتر برود و بعد بخرید. همچنین، حتماً دنبال کندل‌های بازگشتی روی سطوح حمایت و مقاومت باشید. الگوهای اینگالف هم می‌توانند تأییدیه‌های مناسبی باشند.

حد ضرر را می‌توانید روی سقف یا کف اخیر قیمت تنظیم کنیم و تارگت سود را هم در دو مرحله روی نقطه میانی اندیکاتور (۵۰) و سپس، در نزدیکی سطح مقابل در نظر بگیرید.

واگرایی MFI و قیمت

اختلاف بین قیمت و MFI از تضعیف یا تقویت مومنتوم خبر می‌دهد. اگر قیمت سقف بالاتر بزند، اما MFI سقف پایین‌تر ایجاد کند، با ریسک اصلاح و چرخش نزولی روبه‌رو هستیم. در این حالت، می‌توانید حد ضرر را کمی بالاتر از آخرین سقف قرار دهید و حد سود را نزدیک اولین سطح حمایتی تعیین کنید.

در مقابل، اگر قیمت کف پایین‌تر بسازد اما MFI کف بالاتر داشته باشد، احتمال برگشت صعودی وجود دارد. در چنین شرایطی، گذاشتن حد ضرر کمی پایین‌تر از کف اخیر و انتخاب حد سود در محدوده اولین مقاومت می‌تواند منطقی باشد.

توجه داشته باشید که سیگنال واگرایی فقط با تأیید قیمت و حجم واقعی معتبر است و همیشه باید آن را با کندل‌های بازگشتی یا خطوط حمایت یا مقاومت ترکیب کنید. در تصویر زیر، نمایی کلی از مناطق اشباع خرید و اشباع فروش MFI و همچنین، واگرایی صعودی و واگرایی نزولی شاخص جریان پول را مشاهده می‌کنید.

سیگنال گیری از شاخص جریان پول در چارت

مزایا و معایب استفاده از شاخص جریان پول

شاخص جریان پول با ترکیب قیمت و حجم معاملات کمک می‌کند متوجه شویم بازار در کدام ناحیه به اشباع خرید یا اشباع فروش می‌رسد و کجا قرار است تغییر مسیر بدهد. در کنار مزایایی مثل سیگنال‌های خرید و فروش، نباید فراموش کنیم که کارایی این اندیکاتور در شرایط خاصی ممکن است کمتر شود. مثلاً، شاخص جریان پول بازارهای پرنوسان یا روندهای بلندمدت به اندازه تایم‌فریم‌های پایین‌تر کاربردی نیست. در ادامه، به فهرستی از مهم‌ترین مزایا و معایب استفاده از شاخص جریان پول اشاره می‌کنیم.

مزایای شاخص جریان پول

  • تشخیص نواحی اشباع خرید و اشباع فروش: اسیلاتور MFI با بررسی حجم و قیمت، موقعیت‌های افراطی بازار را شناسایی می‌کند. وقتی این اندیکاتور از ۸۰ بالاتر باشد، با اشباع خرید و احتمال اصلاح روبه‌رو هستیم و وقتی زیر ۲۰ باشد، موقعیت بازار فروش بیش از حد و شانس برگشت قیمت است.
  • واگرایی و هشدار تغییر روند: شاخص جریان پول می‌تواند اختلاف جهت بین قیمت و جریان پول را نشان دهد؛ یعنی قبل از اینکه نمودار قیمت تغییر کند، واگرایی MFI می‌تواند هشدار عوض شدن روند را بدهد. به این ترتیب، می‌توانید جلوی تصمیم‌گیری عجولانه و اشتباه را بگیرید.
  • دقت بیشتر نسبت به اسیلاتورهای دیگر مثل RSI: شاخص جریان پول شبیه به شاخص قدرت نسبی عمل می‌کند؛ اما برخلاف RSI که فقط قیمت را بررسی می‌کند، MFI با در نظر گرفتن حجم معاملات، تحلیل دقیق‌تر و واقعی‌تری از حرکت بازار می‌دهد. بنابراین، احتمال دریافت سیگنال کاذب هم کمتر می‌شود.

معایب شاخص جریان پول

  • حساسیت به بازارهای پرنوسان: اگر بازار موردنظر شما خیلی نوسانی باشد، اندیکاتور MFI ممکن است سیگنال اشتباه تولید کند. بنابراین، هرگز نباید صرفاً به شاخص MFI تکیه کنید. همیشه هر ابزاری را در ترکیب با بقیه ابزارهای تکنیکال به کار بگیرید.
  • چالش در پیش‌بینی روندهای بلندمدت: شاخص MFI عموماً برای پیگیری تغییرات کوتاه‌مدت‌ مناسب‌تر است و در روندهای بلندمدت‌تر عملکرد دقیقی ندارد. استفاده از MFI بدون ابزارهای تکمیلی می‌تواند باعث تصمیم‌گیری نادرست شود.

نکات مهم استفاده از شاخص جریان پول

با اینکه شاخص جریان پول یک اسیلاتور کاربردی برای دنبال‌کردن حجم معاملات و میزان قدرت حرکت بازار است، بهتر است این شاخص را در کنار ابزارهای دیگر به کار بگیریم. همچنین، نکات مهم دیگری مثل مدیریت ریسک، انتخاب تایم‌فریم مناسب و تحلیل واگرایی‌ها وجود دارند که به ما اجازه می‌دهند استفاده کاربردی‌تر و پربازده‌تری از اسیلاتور شاخص جریان پول داشته باشیم. در این بخش، به برخی از مهم‌ترین نکات شاخص جریان پول اشاره می‌کنیم.

  • دوره مناسب انتخاب کنید. دوره پیش‌فرض MFI معمولاً 14 است، اما بسته به استراتژی مورد نظرتان می‌توانید آن را تغییر دهید. دوره‌های کوتاه‌تر سیگنال‌های سریع‌تر اما پرنوسان‌تری می‌دهند و دوره‌های بلندتر، سیگنال‌های نرم‌تر و معتبرتر تولید می‌کنند.
  • شاخص جریان پول را با بقیه ابزارهای تحلیلی ترکیب کنید. برای کاهش خطا و افزایش دقت، MFI را همراه با اندیکاتورهای دیگر مانند RSI، MACD یا میانگین‌های متحرک ترکیب کنید. این کار به شما کمک می‌کند نویزها و سیگنال‌های کاذب را شناسایی کنید و تصمیم‌گیری بهتر و مطمئن‌تری داشته باشید.
  • به واگرایی‌ها توجه کنید. اختلاف بین حرکت قیمت و MFI می‌تواند نشانه‌ی تغییر روند باشد. اگر قیمت در حال افزایش است اما MFI کاهش پیدا می‌کند، احتمال اصلاح وجود دارد و اگر قیمت دارد کمتر می‌شود و MFI رو به افزایش است، ممکن است با بازگشت قیمت مواجه باشیم. این نکته را همیشه در تحلیل خود در نظر داشته باشید.
  • نواحی اشباع خرید و اشباع فروش را در نظر بگیرید. محدوده‌های بالاتر از ۸۰ و پایین‌تر از ۲۰ معمولاً نقاط اشباع خرید و اشباع فروش هستند. اما بهتر است قبل از ورود به معامله، مطمئن شوید که MFI از این نواحی بازگشت کرده است. این مسئله کمک می‌کند سیگنال اشتباه و زودهنگام دریافت نکنید.
  • تایم‌فریم‌ها را کنترل کنید. بهتر است از چند بازه زمانی در کنار هم استفاده کنید. ترجیحاً، جهت روند را در تایم‌فریم بالاتر بررسی کنید و از تایم‌فریم پایین‌تر برای زمان‌بندی ورود و خروج استفاده کنید. این کار کمک می‌کند خطاهای ناشی از نوسانات کوتاه‌مدت کمتر شود.
  • مدیریت ریسک و تنظیم حد ضرر را فراموش نکنید. هیچ‌وقت هیجانی تصمیم نگیرید! حتی زمانی که سیگنال معتبری دریافت کرده‌اید، همیشه به فکر حد ضرر و حجم مناسب معامله باشید. شاخص MFI یا هر ابزار دیگری در تحلیل بازار زمانی بهترین نتیجه را می‌دهد که با استراتژی مدیریت ریسک همراه باشد. معمولاً پیشنهاد می‌شود در هر معامله حداکثر ۰/۵ تا ۱ درصد از سرمایه خود را وارد کنید و متنوع‌سازی پورتفو و سبد سرمایه را هم فراموش نکنید.

شاخص جریان پول: چشمی برای دیدن جریان واقعی سرمایه

شاخص جریان پول (Money Flow Index) یا به‌اختصار MFI یکی از ابزارهای محبوب در تحلیل تکنیکال است که با ترکیب قیمت و حجم معاملات نشان می‌دهد آیا پشت حرکت بازار پول واقعی وجود دارد یا خیر. این شاخص شبیه به یک رادار عمل می‌کند و می‌تواند محدوده‌های اشباع خرید و اشباع فروش را شناسایی کند. مزیت بزرگ MFI این است که علاوه بر قیمت، حجم معاملات را هم در نظر می‌گیرد؛ بنابراین نسبت به اندیکاتورهایی مثل RSI دقیق‌تر عمل می‌کند. اما، ایراد اصلی‌اش این است که در بازارهای خیلی پرنوسان یا در روندهای بلندمدت ممکن است سیگنال‌های کاذب بدهد. بنابراین، بهترین راهکار برای به‌کارگیری شاخص جریان پول، استفاده از آن کنار ابزارهای دیگر مثل RSI، MACD یا حمایت و مقاومت‌ها است. اگر بخواهیم ساده بگوییم، شاخص جریان پول به شما کمک می‌کند بفهمید حرکت بازار از سر هیجان است یا از پشتوانه واقعی پول. اگر یاد بگیرید این سیگنال‌ها را درست بخوانید و با ابزارهای دیگر ترکیب کنید، MFI می‌تواند یکی از بهترین دستیارهای شما در ترید باشد.

اشتراک گذاری

سوالات متداول

آیا شاخص جریان پول قابل اعتماد است؟

arrow left

آیا شاخص جریان پول رایگان است؟

arrow left

از کجا شاخص جریان پول دانلود کنیم؟

arrow left
  • نظرات کاربران (0 نظر)

    در بحث پیرامون این دوره آموزشی شرکت کنید!