الگوی مثلث صعودی (Ascending Triangle)

در هر نموداری از بازارهای مالی، رفتار قیمت‌ حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. روند قیمت گاهی الگوهایی در نمودار شکل می‌دهد که می‌تواند مسیر بعدی بازار را مشخص‌تر کند. یکی از این الگوها که در روندهای صعودی توجه بسیاری از تحلیل‌گرها را به خودش جلب می‌کند، الگوی مثلث صعودی است. وقتی این الگو ظاهر می‌شود، افراد زیادی منتظر ادامه حرکت قدرتمندی به سمت اوج‌های بالاتر می‌مانند. 

در ادامه این مقاله، سعی می‌کنیم ساده و دقیق بررسی کنیم که الگوی مثلث صعودی دقیقاً چیست و چه زمانی شکل می‌گیرد. همچنین، شیوه‌های شناسایی و ترید به کمک این الگو را با هم بررسی می‌کنیم. 

الگوی مثلث صعودی چیست؟

مثلث صعودی یک الگوی کلاسیک در تحلیل تکنیکال است. این الگو یک الگوی ادامه‌دهنده در روند صعودی است؛ یعنی، هر زمان این الگو را در روند صعودی دیدید، احتمالاً باید منتظر ادامه رشد قیمت در مسیر صعودی باشید. از این الگو معمولاً برای پیش‌بینی شکست (Breakout) قیمت به سمت بالا استفاده می‌شود. 

مثلث صعودی از دو خط کلیدی تشکیل شده است: یک خط مقاومت افقی در بالا که قیمت بارها تلاش می‌کند از آن عبور کند ولی موفق نمی‌شود و یک خط حمایت مورب صعودی در پایین که در مسیر آن، هر کف قیمت از کف قبلی بالاتر است. 

چنین ساختاری نشان می‌دهد که فشار خرید به‌تدریج رو به افزایش است، حتی اگر فروشندگان هنوز سطح مقاومت را حفظ کرده باشند. با گذشت زمان، قیمت در فضای فشرده‌تری بین این دو خط نوسان می‌کند. در نهایت، این فشار صعودی انباشته‌ و باعث شکست خط مقاومت می‌شود. شکست مقاومت هم اغلب با افزایش حجم معاملات همراه است. 

تریدرهایی که این شکست را تشخیص می‌دهند، از آن به‌عنوان سیگنال ورود به معامله استفاده می‌کنند؛ زیرا شکست ضلع بالای مثلث نشان می‌دهد خریداران قدرت بازار را در دست گرفته‌اند و فروشندگان را شکست داده‌اند.

البته به این نکته هم باید توجه کنیم که اگرچه مثلث صعودی معمولاً یک الگوی ادامه‌دهنده است، گاهی در روندهای نزولی هم ممکن است دیده شود. در این شرایط، مثلث صعودی به‌عنوان الگوی بازگشتی عمل می‌کند. ناگفته نماند که چنین حالتی به‌ندرت اتفاق می‌افتد و معامله‌گری براساس آن اندکی پیچیده‌تر است. 

الگوی مثلث صعودی چه زمانی رخ می دهد؟

الگوی مثلث صعودی معمولاً در مرحله تثبیت قیمت در روند صعودی موجود شکل می‌گیرد؛ یعنی این الگو معمولاً زمانی دیده می‌شود که قیمت یک دارایی حرکت صعودی قابل‌توجهی را تجربه کرده است و سپس، در یک دامنه محدود شروع به نوسان می‌کند تا تثبیت شود. اینجاست که خریدارها باید خودی نشان بدهند!

در مرحله تثبیت روند، قیمت چند بار به یک سطح مقاومت برخورد می‌کند و در عبور از آن ناکام می‌ماند. در این شرایط، یک خط روند افقی بالای نمودار ایجاد می‌شود. از طرف دیگر، هر بار که قیمت نمی‌تواند از مقاومت عبور کند، کف‌های قیمتی بالاتری ایجاد می‌شوند که این شرایط هم یک خط صعودی زیر نمودار می‌سازد. حالا این دو خط می‌توانند به هم برسند و شکل مثلث را شکل دهند. 

الگوی مثلث صعودی نمایان‌گر افزایش فشار خرید است، زیرا فروشندگان همچنان در حال دفاع از سطح مقاومت هستند، اما خریدارها در قیمت‌های بالاتر وارد بازار می‌شوند.

مثلث صعودی زمانی اهمیت پیدا می‌کند که تریدرها پیش‌بینی کنند یک شکست صعودی قرار است اتفاق بیفتد. با عبور قیمت از سطح مقاومت گفته‌شده، این شکست اتفاق می‌افتد؛ اما توجه داشته باشید که این شکست باید با حجم بالاتر از حد معمول همراه باشد. چنین شکستی می‌تواند نشان‌دهنده پایان مثلث و ادامه روند صعودی قبلی باشد. 

همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره کردیم، گاهی ممکن است مثلث صعودی را در روند نزولی و به‌عنوان الگوی بازگشتی ببینید، اما این الگو معمولاً در روندهای صعودی به‌عنوان یک الگوی ادامه‌دهنده مشاهده می‌شود. 

الگوی مثلث صعودی را چطور شناسایی کنیم؟

برای شناسایی مثلث صعودی، ابتدا دنبال یک روند صعودی باشید که قیمت پس از رشدی چشمگیر، ایستاده است تا نفسی تازه کند. در شرایطی که قیمت شروع به تثبیت در بازه‌ای محدودتر می‌کند، ممکن است به‌صورت مکرر سطح مقاومت بالاتر از خود را تست کند و در عین حال، کف‌های بالاتری هم ایجاد کند که خط روندی صعودی را شکل می‌دهند. اکنون، اگر دو خط روند (مقاومت افقی و حمایت صعودی) هم‌گرا شوند، شاهد یک شکل مثلثی هستید که قیمت در آن فشرده‌تر می‌شود تا درنهایت، بتواند مقاومت را بشکند.

یکی از نشانه‌های مهم در شناسایی مثلث صعودی، تعداد دفعات برخورد قیمت با سطح مقاومت است. وقتی قیمت چند بار به این سطح می‌رسد ولی موفق به شکست آن نمی‌شود، یعنی با یک مقاومت قوی روبه‌رو هستیم و فروشنده‌ها هنوز  از این ناحیه دفاع می‌کنند. در عین حال، چون کف‌های قیمتی به‌مرور بالاتر می‌روند، می‌توانیم نتیجه بگیریم که خریدارها می‌خواهند در قیمت‌های بالاتری وارد بازار شوند. این یعنی فشار خرید به‌تدریج در حال افزایش است. اگر قیمت چند بار با مقاومت برخورد کند و در نهایت آن را بشکند، الگو اعتبار بیشتری پیدا می‌کند و احتمال ادامه روند صعودی بالا می‌رود.

در نهایت، باید مطمئن شویم که شکست مقاومت کاذب نبوده است. شکست کاذب زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت به‌طور موقت بالاتر از خط مقاومت بشکند، اما سپس به زیر آن برگردد. بنابراین، مهم است که برای تأیید شکست واقعی، منتظر حجم بالا در هنگام شکست باشیم. همچنین، برخی از تریدرها منتظر می‌مانند تا روند یک بار دیگر به سطح مهم مقاومت برگردد و آن را تست کند. اگر روند بتواند بالاتر از سطح مقاومت بماند و آن را به یک حمایت تبدیل کند، شکست واقعی خواهد بود. 

استراتژی های معاملاتی با الگوی مثلث صعودی

اگر قصد دارید به کمک الگوی مثلث صعودی معامله کنید، پیش از هر چیز باید مطمئن شوید که الگو شکل گرفته است. الگوی مثلث صعودی باید پس از روند صعودی و در زمان تثبیت قیمت تشخیص داده شود. برای این کار، یک خط روند صعودی از پایین‌ترین نقاط بکشید و سپس، سطح مقاومت افقی را شناسایی کنید. قیمت باید به‌طور مکرر سطح مقاومت را آزمایش کند و کف‌های بالاتری بزند. 

حالا، منتظر شکست مقاومت باشید تا ادامه روند صعودی تأیید شود. بهتر است این شکست با حجم معاملات بالاتر از حد معمول اتفاق بیفتد. همچنین، بهتر است خط روند به سطح مقاومت افقی نزدیک‌تر شود و حدوداً زاویه‌ای بین ۳۰ تا ۴۵ درجه شکل دهد. اگر مثلثی می‌بینید، که خط روند صعودی و سطح مقاومت آن زاویه‌ای بیش از ۴۵ درجه ایجاد کرده، ممکن است با هیجانات آنی بازار و شکست کاذب روبه‌رو باشید. 

ورود بعد از شکست مقاومت (پرریسک‌تر)

بعد از اطمینان از شکست مقاومت، می‌توانید وارد پوزیشن خرید شوید. برای تأیید شکست و جلوگیری از شکست کاذب، بهتر است منتظر بمانید تا قیمت حداقل ۲ تا ۳ درصد بالاتر از خط مقاومت بسته شود. در این شرایط، می‌توانید حد ضرر را کمی پایین‌تر از خط حمایت صعودی (پایین‌تر از آخرین کف قیمتی داخل مثلث) قرار دهید. 

برخی از تریدرها ترجیح می‌دهند حد ضرر خود را زیر خط روند صعودی یا حتی زیر کف‌های قبلی بگذارند. تعیین حد ضرر به این بستگی دارد که چقدر می‌توانید ریسک را تحمل کنید. 

برای تارگت قیمتی هم ارتفاع مثلث را اندازه‌گیری کنید و از نقطه شکست به آن اضافه کنید تا هدف سود شما مشخص شود.

ورود بعد از پولبک (محافظه‌کارتر)

همان‌طور که گفتیم، برخی تریدرها عقیده دارند که پس از شکست ضلع بالای مثلث هنوز باید دست نگه داریم تا قیمت تا سطح مقاومت شکسته‌شده پولبک بزند تا اعتبار شکست تأیید شود. همچنین، برخی منتظر می‌مانند تا چند کندل بالای مقاومت شکل بگیرد. 

در این استراتژی، بعد از شکست و تست خط مقاومت شکسته‌شده، می‌توانید وارد موقعیت خرید شوید. در این استراژی، معمولاً معامله‌گرها حد ضرر را اندکی پایین‌تر از نقطه ورود قرار می‌دهند و هدف قیمتی را مثل استراتژی قبلی، با اندازه‌گیری ارتفاع مثلث تعیین می‌کنند. 

ترکیب با اندیکاتور RSI و مکدی

در این روش، از اندیکاتورهای دیگر مثل مکدی و RSI هم برای تأیید شکست و ترید استفاده می‌کنیم. در حالت ایدئال، شاخص RSI بهتر است بالای 50 باشد تا روند صعودی را تأیید کند، اما در محدوده اشباع خرید قرار نداشته باشد. محدوده اشباع خرید RSI نشان‌دهنده ضعف احتمالی روند صعودی است. به‌عبارت دیگر، زمانی شکست مقاومت معتبرتر است که RSI در محدوده‌ای معقول قرار داشته باشد، نه در محدوده اشباع خرید.

مکدی هم بهتر است تقاطع صعودی شکل دهد و خط سیگنال را به سمت بالا قطع کند تا قدرت درونی بازار را نشان دهد. تقاطع صعودی مکدی در زمان شکل‌گیری مثلث صعودی احتمال ادامه روند به سمت بالا را افزایش می‌دهد. در این شرایط هم مثل دو روش قبل، می‌توانیم حد ضرر را کمی پایین‌تر از خط حمایت صعودی مثلث قرار دهیم. همچنین، تارگت را هم می‌توانیم با اندازه‌گیری ارتفاع بیشینه مثلث و اضافه کردن آن به نقطه شکست، محاسبه کنیم.

ترکیب با میانگین متحرک 

علاوه‌ بر موارد بالا، می‌توانیم مثلث صعودی را با یک میانگین متحرک کوتاه‌مدت مثل میانگین متحرک ۹ دوره‌ای (EMA) هم ترکیب کنیم. در این استراتژی، از میانگین متحرک ۹ دوره‌ای به‌عنوان حمایت دینامیک استفاده می‌شود. در این روش، تریدر منتظر می‌ماند تا قیمت خط روند بالایی مثلث صعودی را بشکند و شکست تأیید شود. اگر قیمت بالای میانگین متحرک قرار داشته باشد، شکست بیشتر تأیید می‌شود. 

در اغلب موارد نقطه ورود روی خط روند بالا قرار می‌گیرد با این انتظار که قیمت پس از شکست مقاومت، مجدد به آن پولبک بزند و سطح در نقش حمایت عمل کند. در این روش، تریدر حد ضرر را کمی پایین‌تر از آخرین کف قیمتی داخل مثلث قرار می‌دهد و هدف سود را هم روی ناحیه مقاومت بعدی در ساختار بازار تنظیم می‌کند. 

نکات مهم الگوی مثلث صعودی

در پایان، به برخی از مهم‌ترین نکاتی اشاره می‌کنیم که هنگام استفاده از الگوی مثلث صعودی باید به آنها توجه داشته باشیم. 

• مطمئن شوید که روند کلی بازار با جهت مثلث هماهنگ است. الگوی مثلث صعودی در بازار صعودی معتبرتر است. 
• بهتر است کندلی که سطح مقاومت را می‌شکند، ترجیحاً پرقدرت و حجم معاملات در آن ناحیه بالا باشد. 
• افزایش حجم معاملات هنگام شکست مقاومت، احتمال واقعی‌بودن شکست را افزایش می‌دهد. در غیر این صورت، احتمال شکست کاذب و فیک وجود دارد. 
• شکست‌های کاذب در بازارهای نوسانی مثل بازار ارز دیجیتال رایج هستند. تا حد امکان، از تأییدیه‌های تکنیکال برای فیلتر کردن این شکست‌ها استفاده کنید.
• حد ضرر باید اندکی پایین‌تر از خط حمایت مثلث قرار بگیرد تا درصورتی که قیمت برگشت، بتوانیم جلوی ضرر را بگیریم. 
• مجموع فاصله ارتفاع بیشینه مثلث و خط مقاومت می‌تواند تارگت سود مناسبی باشد.
• الگوی مثلث صعودی به‌‌تنهایی برای ورود به معامله کافی نیست و بهتر است با سایر اندیکاتورهای تکنیکال مثل RSI و مکدی ترکیب شود. همچنین، از میانگین‌های متحرک هم می‌توانیم به‌عنوان حمایت دینامیک استفاده کنیم.
• هرچه زمان شکل‌گیری مثلث طولانی‌تر باشد، شکست نهایی می‌تواند قوی‌تر و حرکت قیمت پرشتاب‌تر باشد.
• همیشه نسبت سود به زیان را با تناسب‌هایی مثل ۱:۳ یا ۱:۲ رعایت کنید. 
• برای جلوگیری از ورود به شکست‌های کاذب، صبور باشید و اجازه دهید شکست مقاومت تأیید شود.