ریپل چیست؟ بررسی کامل شبکه ریپل و ارز دیجیتال XRP

شبکه ریپل و توکن بومی آن، XRP با وعده تسریع تراکنش‌های بین‌مرزی پا به عرصه رمزارزها گذاشتند و به این وعده نیز وفادار بودند. این شبکه بر خلاف ارزهای پیش از خود، از روز نخست تأکید خود را بر تمرکززدایی نگذاشت و از همان ابتدا قصد ادغام‌شدن با سیستم مالی سنتی را داشت.

ریپل، پلتفرمی است که می‌تواند تراکنش‌های بین‌المللی را در عرض چند ثانیه و با هزینه ناچیزی انجام دهد و این ویژگی را مدیون مکانیسم اجماع متفاوت خود است. در این مقاله قصد داریم این شبکه و رمزارز آن را معرفی کنیم و شما را با مزایا و معایب و چشم‌انداز آینده این ارز آشنا کنیم.

ارز ریپل چیست؟

ریپل نام شبکه‌ای است که در سال ۲۰۱۲ توسط شرکت Ripple Labs  ارائه شد و ارز دیجیتالی به همین نام نیز در یک سال بعد به بازار عرضه کرد. این شرکت دست به توسعه پروتکل‌هایی برای پرداخت‌های راه دور زد که با آن‌ها توانست سرعت و قیمت تراکنش‌ها را بهبود ببخشد. تمرکز این پروژه بر ارائه راهکارهای بلاک‌چینی برای مؤسسات مالی است تا به این طریق به رقابت با سیستم‌های مالی مانند SWIFT بپردازد و هیچگاه ادعای این را نداشته‌ است که می‌خواهد جایگزین مدل‌های سنتی پرداخت شود.

اصل موضوع این است که XRP به‌عنوان یک واسطه برای تسهیل انتقال بین ارزهای فیات و تأمین نقدینگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. رویکرد ریپل تجاری و متمرکز بر مؤسسات مالی است. اما به‌جای تلاش برای جایگزین‌کردن این سیستم‌ها، می‌خواهد زیرساخت‌های موجود را به کار بگیرد و با کریپتوکارنسی ترکیب کند.

تاریخچه ارز دیجیتال XRP

این شبکه  تا به امروز سفر طولانی را طی کرده است تا به رمزارزی محبوب در بازار و پروژه‌ای کاربردی تبدیل شود. اولین جرقه‌های ریپل در سال ۲۰۰۴، قبل از به‌وجودآمدن بیت‌کوین، زده شد. شخصی به نام رایان فوگر در کانادا، سیستم مالی را طراحی کرد و به کاربران اجازه می‌داد به‌صورت غیرمتمرکز پول خود را ایجاد کرده و آن را جابه‌جا کنند. این ایده بعداً تبدیل به پلتفرمی به نام RipplePay شد. 

در سال ۲۰۱۲ سه مهندس به نام‌های دیوید شوارتز، جد مک کالب و آرتور بریتو تصمیم گرفتند سیستمی بسازند که مانند استخراج بیت‌کوین زمان‌بر و پرهزینه نباشد. ایده آن‌ها این بود که فرایند استخراج را به کل حذف کنند و سیستم جایگزینی با مقیاس‌پذیری بالاتر پیشنهاد دهند. دفترکل ریپل در همان سال ۲۰۱۲ راه‌اندازی شد و با توکن‌های ازپیش‌ساخته شده و مکانیسم اجماع خاصی که به تأیید نودهای منتخب شبکه وابسته بود، نگاهی نو به رمزارزها ارائه کرد.

در اواخر همین سال، کریس لارسن به پروژه اضافه شد و NewCoin راه‌اندازی شد که مدتی بعد OpenCoin  نام گرفت. این شرکت ۱۰۰ میلیارد توکن از پیش استخراج‌ شده ارائه کرد که البته ۸۰٪ آن در دست خود کمپانی باقی ماند. شرکت مذکور بعد از اینکه شناخته شد، در سال ۲۰۱۳ به Ripple Labs تغییر نام داد و بعداً به ریپل مشهور شد؛ برندی که به دنبال اتصال سیستم مالی سنتی با رمزارزها بود. از این به بعد بود که دیگر تمرکز پروژه بر همکاری با مؤسسات مالی قرار گرفت.

معرفی سیستم Getway راه‌حل اولیه ریپل برای ادغام با سیستم مالی سنتی بود. در این روش بانک‎ها و مؤسسات مالی سنتی می‌توانستند از طریق درگاه‌هایی به دفترکل ریپل متصل شوند. اما این روش امروز دیگر در فناوری ریپل استفاده نمی‌شود و یکی از دلایل مهم آن نگرانی ایجاد تمرکزگرایی است.

در سال ۲۰۲۰  بنیاد دفترکل ریپل (XRP Ledger Foundation) تأسیس شد و با کمک ۶.۵ میلیارد دلاری که از شرکت‌هایی چون Ripple، Coil و Gatehub دریافت کرد، وظیفه خود را حمایت از توسعه‌دهندگان و کاربران این شبکه قرارداد. در نوامبر ۲۰۲۲، این پروژه NFT  مخصوص به خود را راه‌اندازی کرد و کاربردهای خود را از پرداخت‌های سریع برون‌مرزی به این فضا نیز گسترش داد.

بعد از درگیری‌های حقوقی با کمیسیون اوراق بهادار آمریکا که برای این شبکه چالش‌های زیادی ایجاد کرد، در مارس ۲۰۲۵، دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا ریپل را جزء ارزهای مهمی اعلام کرد که در ذخایر رمزارزی استراتژیک این کشور گنجانده می‌شوند و به این طریق رمزارز XRP دوباره در بازار نفس گرفت.

از نگاه تحلیل‎گران، آینده ریپل روشن است. اما این ارز باید با چالش‌های نظارتی و فضای رقابتی بازار در نبرد باشد تا جایگاه خود را حفظ کند و بهبود بخشد.

تکنولوژی شبکه Ripple

XRP دارایی دیجیتال دفترکل ریپل است که یک فناوری بلاک‌چینی متن‌باز است و با هدف تسهیل پرداخت‌های غیرمتمرکز طراحی شده است. مکانیسم اجماع ریپل یک فناوری خاص است که تا قبل از آن مشابهی نداشت.

در الگوریتم اجماع ریپل هرچند ثانیه یک‌بار، نودها بر سر درستی تراکنش‌ها با هم توافق می‌کنند و آن تراکنش‌ها در شبکه ثبت می‌شود. هر بار که اجماع برقرار می‌شود، دفترکل تبدیل به آخرین دفترکل بسته شده می‌شود و همین روند تکرار می‌شود. در انتهای این روند باید همه نودها یک دفترکل یکسان داشته باشند.

مراحل این الگوریتم به‌صورت زیر است:

• هر سرور (نود) تراکنش‌های معتبر خود را که هنوز در دفترکل ثبت نشده در یک لیست عمومی در دسترس سایر نودها می‌گذارد. این تراکنش‌ها هم موارد جدید را شامل می‌شود و هم آن‌هایی که  از دور قبل جامانده‌اند.
• هر نود تراکنش‌هایی را که نودهای منتخب شبکه آن تأیید کرده‌اند، بررسی می‌کند.
• تراکنش‌هایی که بیشترین رأی مثبت را بگیرند، برای ثبت در دفترکل نامزد می‌شوند.
• تراکنش‌هایی که رأی نیاورند حذف شده یا برای شرکت در دور بعدی اجماع نگه داشته می‌شوند.
• یک تراکنش باید حداقل ۸۰٪ رأی مثبت بگیرد تا ثبت شود.

در این مکانیسم اگر بیش از ۲۰٪ نودها قصد خرابکاری داشته باشند، فرایند اجماع ممکن است شکست بخورد؛ اما باز هم تراکنش معیوب در دفترکل ثبت نخواهد شد. باید ۴۰٪ نودها معیوب باشند تا تراکنش جعلی تأیید شود که این از نظر احتمالات بعید است. سیستم اجماع ریپل در عین دقت، سرعت بیشتری نسبت به مکانیسم‌ اثبات کار دارد. برای آشنایی کامل‌تر با مکانیزم اجماع این پروژه می‌توانید مقاله بررسی و تفسیر وایت پیپر ریپل را بخوانید.

نقش XRP در شبکه ریپل

رمزارز ریپل، نقش‌های مهمی را در این اکوسیستم ایفا می‌کند که برای عملکرد و امنیت آن ضروری هستند. قبل از همه، XRP تسهیل‌کنندهٔ تراکنش‌ها در دفترکل ریپل است، مشابه همان کاری که اتر در بلاک‌چین اتریوم انجام می‌دهد. این ارز، همچون یک واسطه امکان تراکنش‌های سریع و کم‌هزینه را فراهم می‌کند. سرعت بالا و کم‌هزینه بودن تراکنش‌های XRP، آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای پرداخت‌های آنی و تسویه‌های فوری تبدیل کرده است و مشکل زمان‌بر بودن نقل‌وانتقالات بین‌المللی را حل کرده است.

در وهله بعد، XRP دفترکل ریپل را در مقابل حملات اسپم محافظت می‌کند. اینکه برای هر تراکنش مقداری از توکن ریپل باید خرج شود، بازدارنده‌ای است در مقابل حملات مخربی که بخواهند شبکه را بیهوده اشغال کنند و در دسترس بودن سیستم را برای کاربران واقعی تضمین می‌کند. از طرفی این کارمزد آنقدر نیست که علاقه کاربران عادی را به انجام تراکنش کم کند. گفتنی است این توکن‌ها به نهاد خاصی پرداخت نمی‌شوند، بلکه سوزانده می‌شوند. این توکن‌سوزی همچنین موجب کاهش تدریجی عرضه‌ کل XRP می‌شود.

دفتر کل ریپل، یک صرافی غیرمتمرکز بومی دارد و XRP نقش حیاتی در آن ایفا می‌کند؛ زیرا به عنوان ارز واسطه برای تبادل دارایی‌ها در این صرافی عمل می‌کند. به این شکل کاربران امکان این را پیدا می‌کنند که دارایی‌های مختلف را مستقیماً در دفتر کل مبادله کنند. ممکن است با مفهوم دفتر کل آشنایی کافی نداشته باشید؛ از این رو مقاله‌ای تحت عنوان دفتر کل توزیع شده و انواع آن تهیه کرده‌ایم.

تراکنش‌های جفت‌های معاملاتی موجود در صرافی غیرمتمرکز در دفتر کل انتشار پیدا می‌کنند و XRP معمولا به عنوان ارز معیار برای این جفت‌ارزها استفاده می‌شود. به این شکل، نقدینگی در شبکه افزایش پیدا می‌کند؛ زیرا کاربران قادر هستند به‌راحتی بین دارایی‌های مختلف با واسطه ارز ریپل را معامله کنند، حتی اگر در آن لحظه نقدینگی ارز دیگر در صرافی کم باشد.

کاربردهای ریپل در صنعت 

ریپل در سال‌های حضور خود در دنیای مالی توانسته است بانک‌ها، مؤسسات مالی، ارائه‌دهندگان پرداخت و شرکت‌های بزرگ را به یکدیگر متصل کند و انتقال پول را سریع‌تر، ارزان‌تر و ایمن‌تر کند و بسیاری از ناکارآمدی‌های سیستم مالی متمرکز را برطرف سازد.

یکی از خدماتی که این شرکت ارائه می‌کند، RippleNet است؛ یک شبکه مالی غیرمتمرکز که بانک‌ها و سایر مؤسسات با استفاده از آن می‌توانند  با یکدیگر در ارتباط باشند و انتقالات بین المللی انجام دهند. این بخش از شبکه XRP شامل قسمت‌های زیر است:

xCurrent: یک سیستم پیام‌رسانی مالی و تسویه حساب بین بانکی که از پروتکل Interledger یا به اختصار ILP استفاده می‌کند و بانک‌ها با آن می‌توانند قبل از انجام تراکنش، اطلاعات پرداخت را به طور لحظه‌ای تایید کنند.

xRapid (On-Demand Liquidity – ODL): از XRP به‌عنوان یک ارز واسط استفاده می‌کند تا مؤسسات مالی نیاز به نگهداری ارزهای محلی مختلف نداشته باشند و نقدینگی آن‌ها را به صورت آنی تامین می‌کند.

xVia: یک رابط استاندارد API که شرکت‌ها، بانک‌ها و ارائه‌دهندگان پرداخت با آن می‌توانند از طریق ادغام سریع، پرداخت‌های بین‌المللی را پر سرعت و دقیق انجام دهند.

استفاده بانک‌ها از ریپل

ریپل تا کنون توانسته است توجه بانک‌های بزرگ جهان را به خود جلب کند. JPMorgan ،Deutsche Bank ،Goldman Sachs برخی از مهم‌ترین بانک‌هایی هستند که از این بلاک چین برای بهبود نقل و انتقالات برون‌مرزی خود استفاده می‌کنند. این بانک‌های برجسته متوجه شده اند که فناوری بلاکچین ریپل می‌تواند سیستم‌های پرداخت قدیمی را بهبود ببخشد و نیاز مشتریان به تراکنش‌های بین‌المللی سریع و ارزان را برطرف کند. این همکاری‌ها باعث شد که مقررات نظارتی درباره XRP شفاف‌تر شده و پذیرش آن در سیستم‌های مالی افزایش یابد. برد گارلینگهاوس، مدیرعامل ریپل، این ادغام را یک تحول کلیدی در بانکداری ایالات متحده اعلام کرد.

علاوه بر بانک‌های خصوصی، همکاری ریپل با شبکه SWIFT از طریق پلتفرم PaymentSafe در سال ۲۰۲۵ نیز تاثیر مهمی بر پذیرش این شبکه گذاشت و باعث شد که بانک‌ها بتوانند از مزایای فناوری بلاکچین ریپل در کنار زیرساخت‌های سنتی خود بهره‌مند شوند. نکته مهم این بود که ریپل جایگزین سیستم‌های سنتی نشد، بلکه خود را با آن‌ها همراه کرد.

انتقال بین‌المللی پول با ریپل

انتقال پول در سطح بین‌المللی همیشه چالش زمان و هزینه را داشته است. سیستم‌های بانکی سنتی، به دلیل اتکا به واسطه‌های متعدد و وابستگی به ارزهای محلی، معمولاً انتقالات مالی پیچیده و پرهزینه‌ای دارند. برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های فناوری XRP در انتقال بین‌المللی پول، عبارتند از:

• کاهش هزینه‌های نقدینگی: از طریق On-Demand Liquidity (ODL)، بانک‌ها و مؤسسات مالی دیگر نیازی به نگهداری ارزهای محلی متعدد ندارند، زیرا XRP به‌عنوان یک پل برای تبدیل سریع ارزها عمل کند.
• افزایش سرعت انتقال: تراکنش‌های سنتی بین‌المللی ممکن است چندین روز طول بکشند، در حالیکه تراکنش‌های ریپل چند ثانیه زمان می‌برند.
• شفافیت و امنیت بالا: با استفاده از پروتکل ISO 20022 و دفتر کل توزیع‌شده ریپل، تمام تراکنش‌ها به‌صورت لحظه‌ای در دسترس هستند.

در مجموع، ریپل تحولی اساسی در نحوه انجام پرداخت‌های بین‌المللی ایجاد کرده است و  پذیرش گسترده آن در میان بانک‌ها و مؤسسات مالی، نوید آینده‌ای روشن را برای این شبکه می‌دهد.

مزایا و معایب Ripple

در کنار نکات مثبت ریپل، این شبکه معایب و چالش‌هایی هم دارد. در ادامه مزایای این تکنولوژی و معایب آن را مختصرا توضیح داده‌ایم:

مزایا

سرعت و کارایی بالا: ریپل تراکنش‌های مالی را در چند ثانیه پردازش می‌کند، در حالی که روش‌های سنتی انتقال پول بین‌المللی ممکن است چندین روز یا هفته‌ها طول بکشد. استفاده از XRP به‌عنوان یک پل باعث کاهش تعداد واسطه‌ها شده و سرعت امور مالی را بالا می‌برد.

هزینه کمتر برای انتقالات بین‌المللی: سیستم‌های سنتی کارمزدهای بالایی برای انتقالات بین‌المللی دارند که می‌تواند برای کسب‌وکارهای کوچک و سرمایه‌داران خرد، چالش ایجاد کنند. ریپل با حذف واسطه‌ها و کاهش هزینه‌های پردازش، پرداخت‌های بین‌المللی را مقرون‌به‌صرفه‌تر کرده است.

امنیت و شفافیت بالا: ریپل از الگوریتم‌های رمزنگاری پیشرفته برای محافظت از داده‌های تراکنش‌ها استفاده می‌کند و با ارائه قابلیت مشاهده آنی وضعیت تراکنش‌ها، شفافیت را برای کاربران و نهادهای مالی به همراه دارد و برای سیستم خود اعتماد ایجاد می‌کند.

معایب

مشکلات طراحی اقتصادی و توزیع توکن: ریپل مکانیزم تشویقی برای اعتبارسنج‌ها ندارد که پایداری شبکه را در بلندمدت دچار چالش می‌کند. همچنین، توکن‌های این رمزارز از پیش استخراج شده‌اند و بخش بیشتر آن در اختیار شرکت ریپل قرار دارد که انتقاداتی پیرامون تمرکزگرایی را به این پروژه وارد می‌کند.

مشکلات فنی شبکه: در فوریه ۲۰۲۵، شبکه XRP Ledger دچار یک قطعی فنی یک‌ ساعته شد که باعث توقف اعتبارسنجی تراکنش‌ها شد. قیمت ریپل بعد از این مشکل، ۶ درصد کاهش را تجربه کرد. اگرچه شبکه به‌صورت خودکار بازیابی شد و هیچ تراکنشی از بین نرفت، اما نگرانی‌هایی در مورد مشکلات فنی آینده این بلاک چین ایجاد شد.

آینده ریپل در بازار ارزهای دیجیتال

آینده شبکه ریپل (Ripple) با توسعه‌های فناوری و توانایی بهتر کردن مقیاس‌پذیری گره خورده است. با اینکه هم‌اکنون این دفتر کل، ۱٬۵۰۰ تراکنش را در ثانیه انجام می‌دهد، اما اضافه شدن قابلیت‌هایی مانند قراردادهای هوشمند، تعاملات بین‌زنجیره‌ای، و توکنیزه‌ کردن دارایی‌ها ممکن است چالش‌هایی برای حفظ کارایی شبکه ایجاد کند. البته نقشه راه این پروژه در سال ۲۰۲۵ شامل ارتقای XRPL 4.0، پروتکل وام‌دهی، و EVM Sidechain است که توان عملیاتی شبکه را گسترش خواهد داد و آن را برای جذب کاربران جدید، به‌ویژه توسعه‌دهندگان اتریوم، آماده خواهد کرد.

پس از سال‌ها مواجهه با کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC)، درسال ۲۰۲۵ و پس از تحلیف دونالد ترامپ، رییس این کمیسیون تغییر کرد و رویکرد آن نسبت به ریپل به کل عوض شد و مشکلات حقوقی این پروژه با SEC بالاخره پشت سرگذاشته شد.

تصویب قانون طبقه‌بندی دارایی‌های دیجیتال در ۲۰۲۴ نیز موقعیت XRP را از لحاظ نظارتی در ایالات متحده تقویت و دسترسی به سرمایه‌گذاران سازمانی را آسان‌تر کرد. از سوی دیگر، اتحادیه اروپا تحت مقررات MICA ریپل را به عنوان یک توکن ارزی الکترونیکی تأیید کرد و کشورهایی مانند ژاپن و سنگاپور در حال اجرای پروژه‌های آزمایشی برای استفاده از XRP در پرداخت‌های برون‌مرزی هستند. گرچه هنوز هم بسیاری از بانک‌های مرکزی رمزارزهای CBDC خود را به جایگزینی مانند ریپل ترجیح می‌دهند.

قیمت ریپل در آینده وابسته به میزان پذیرش سازمانی، پیشرفت‌های فناوری، و وضعیت بازار رمزارزها خواهد بود. موفقیت ریپل در پروژه‌های مربوط به توکنیزه‌ کردن دارایی‌ها، گسترش DeFi سازمانی، و افزایش همکاری با مؤسسات مالی کشورهای مختلف می‌تواند موجب رشد چشمگیر این شبکه شود. هرچند رقابت با استیبل‌کوین‌ها، شبکه‌های پرداخت جدید و بلاک‌چین‌های پرسرعت‌تر همچنان از موانع اصلی سر راه XRP  است. این رمزارز تغییر و تحولات مختلفی در زمینه‌های گوناگون دارد؛ از این رو در صفحه‌ای جداگانه، اخبار ریپل را به صورت به‌روز می‌توانید دنبال کنید.

سخن آخر

ریپل شبکه‌ای است که از روز نخست هدف آن، ترکیب کردن سیستم مالی سنتی با صنعت بلاک چین بود. این اکوسیستم تا کنون در رسیدن به این هدف خود موفق بوده و توانسته‌است رمزارز بومی خود، XRP را تبدیل به وسیله‌ای برای تبادل ارزهای مختلف با یکدیگر کند و موسسات مالی زیادی را به سمت همکاری با خود جذب کند.

یکی از مسائلی که تا کنون آینده ریپل را تهدید می‌کرد، چالش‌های قانونی آن با SEC بود که اخیرا برطرف شد. این شبکه همچنین حمایت رییس جمهور آمریکا را در پشت خود دارد. به این ترتیب با پیشرفت تکنولوژی شبکه ریپل و گسترش همکاری‌های آن با موسسات مالی مطرح، آینده خوبی در انتظار آن است. خرید ریپل هم در سایه این پیشرفت‌ها می‌تواند تصمیم هوشمندانه‌ای باشد.