مقایسه متاورس و واقعیت مجازی ؛ تفاوت این دو فناوری چیست؟

آیا متاورس و واقعیت مجازی تکنولوژی های مشابهی هستند؟ اکنون به مقایسه تفاوت ها و شباهت های متاورس و واقعیت مجازی می‌پردازیم.

مارک زاکربرگ، مدیرعامل نام‌آشنای فیسبوک، چندی پیش اعلام کرد که نام شرکت فیسبوک را به‌عنوان مادر پلتفرم‌های فیسبوک، اینستاگرام و واتساپ به متا (Meta) تغییر می‌دهد. متا در زبان انگلیسی، مبین یک صفت است و در معنای لغوی یعنی شیئ که به خود اشاره دارد. اما هدف گردانندگان فیسبوک از تغییر نام به متا ارجاع به واژه متاورس بوده است.

همزمان با این اقدام فیسبوک، این پرسش در محافل فناوری مطرح شد که اصلا متاورس چیست و به چه کاری می‌آید؟ در نگاه اول، متاورس، چیزی شبیه به واقعیت مجازی است؛ اما در عمل این دو تفاوت‌ های بسیاری دارند. خوب پس معنای دقیق متاورس چیست و آیا برای دسترسی به این پدیده تازه، استفاده از هدست واقعیت مجازی فیسبوک، ضروری است یا نه؟

متاورس چیست؟

متاورس، مفهومی نیست که تازه پدید آمده باشد. اگرچه بسیاری از مردم، نخستین بار است که این واژه به گوششان می‌خورد.

این اصطلاح، اولین بار توسط نیل استفنسون (Neal Stephenson)، خالق رمان سقوط برف (Snow Crash) در سال ۱۹۹۲ ابداع شد. در این رمان، متاورس، توصیف‌گر یک فضای مجازی مشترک است که اینترنت، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده از جمله مولفه‌های سازنده آن هستند.

آن‌طور که پیداست، هدف مدیران عالی فیسبوک از نام‌گذاری جدید، گذار به سمت خلق چنین فضایی بوده است. اگرچه بسته به اهداف و افراد می‌توان تعاریف متفاوتی از متاورس را ارائه کرد؛ اما در کلیت امر این اصطلاح، توصیف‌کننده نسخه‌ای تازه از اینترنت است که بیش از هر چیزی برای جهان‌های مجازی استوار خواهد بود.

درواقع در نسل آتی اینترنت به جای گشت و گذار میان وب‌سایت‌ها با استفاده از مرورگر، می‌توان با بهره‌گیری از فناوری‌های AR و VR، در یک جهان مجازی سر و سفر کرد و به تمامی اطلاعات دسترسی داشت.

مقایسه متاورس و واقعیت مجازی ؛ تفاوت‌ های این دو فناوری چیست؟

اگر چند مقاله پیرامون متاورس بخوانید، خواهید دیدی که نادیده گرفتن شباهت‌های آن با واقعیت مجازی، دشوار است. با این حال، میان این دو پدیده، تفاوت‌های مهمی وجود دارد. اگر به دنبال یافتن تفاوت‌های میان متاورس و واقعیت مجازی هستید، در ادامه به ۶ نقطه اصلی تمایز میان این دو اشاره شده است.

۱- برخلاف متاورس تعاریف و چارچوب‌های واقعیت مجازی دقیق و مشخص است

مشهودترین تفاوت میان واقعیت مجازی و متاورس این است که برخلاف متاورس، فناوری واقعیت مجازی به خوبی درک شده و جا افتاده است.

مارک زاکربرگ در توصیف متاورس می‌گوید که این پدیده یک اینترنت تجسم‌یافته است که کاربر به جای مشاهده محتوا در آن غرق می‌شود. مایکروسافت نیز در اعلامیه اخیر خود متاورس را این گونه توصیف کرده است:

یک جهان دیجیتالی دائمی که گونه همسان اما مجازی افراد، اماکن و اشیاء در آن حضور می‌یابند.

این توصیفات در قیاس با درک ما از واقعیت مجازی، چندان روشن نیستند. فارغ از این، شرکت‌های فعال در حوزه فناوری نیز خود تعریف دقیقی از این پدیده در اختیار ندارند.

آن‌طور که فیسبوک اعلام کرده، تغییر برند به متاورس، بخشی از نقشه راه این شرکت برای ساخت متاورس بوده است. مدیران این شبکه‌ اجتماعی می‌خواستد نامی برای شرکت مادر خود برگزینند که توصیف‌کننده محور فعالیت‌شان باشد. اما بدون شک، این تنها دلیل آن‌ها برای تغییر نام و برند خود نبوده است.

البته از سویی دیگر می‌توان متاورس را تنها یک واژه باب روز قلمداد کرد که توصیف‌گر تحولات فناورانه‌ای است که در بستر اینترنت رخ می‌دهد.

۲- فیسبوک خود به تنهایی مالک هیچ یک از این فناوری نیست

پرسش دیگری که در زمینه مقایسه متاورس با واقعیت مجازی مطرح است، این است که دقیقاً چه کسی باید چارچوب مفهومی دقیق را برای متاورس تعریف کند.

اگرچه فیسبوک مالکیت شرکت اکیولوس ریفت (Oculus Rift) را در اختیار دارد و نقشی مهم در توسعه واقعیت مجازی ایفا می‌کند؛ اما این شرکت، تنها بازیگر این صنعت عظیم نیست.

در متاورس هم چنین ادعایی صادق است. اگرچه فیسبوک، برند خود را به متا تغییر داده؛ اما تنها شرکتی نیست که قدم به این وادی تازه گذاشته است. برای مثال، مایکروسافت نیز به تازگی محصول جدیدی را با نام مایکروسافت مش (Microsoft Mesh) روانه بازار کرده که نسخه‌ای اولیه از یک پلتفرم واقعیت ترکیبی است و شباهت‌های بسیاری با متاورس دارد. افزون بر این، در اطلاعیه اخیر فیسبوک، آشکارا پیداست که این شرکت، خود را بخشی از زیست‌بوم متاورس می‌داند نه مالک یا حتی خود آن.

تمام این‌ها به این معنی است که دامنه متاورس همچون واقعیت مجازی، بسیار فراتر از یک شرکت واحد خواهد بود.

۳- متاورس مشتمل بر یک دنیای مجازی مشترک است

متاورس را می‌توان یک فضای مجازی مشترک دانست که کاربران می‌توانند از طریق اینترنت به آن دسترسی پیدا کنند. دوباره یادآور می‌شویم که دسترسی به این فضا تنها به کمک ابزارهای واقعیت مجازی امکان‌پذیر است.

آنچه با عنوان فضای مجازی در متاورس در تعریف بالا آمده، درست شبیه آن چیزی است که هم‌اکنون در اپ‌های واقعیت مجازی وجود دارد.

کاربران در متاورس با آواتارهای شخصی یکدیگر را می‌شناسند و در مکان‌های مجازی با هم تعامل برقرار می‌کنند. علاوه بر این، آن‌ها قادر خواهند بود در این فضای مجازی، اقلام و امکان مجازی را برای مثال در قالب ان اف تی NFT‌ خرید و فروش کنند.

در مقایسه متاورس با واقعیت مجازی، تفاوت اصلی دیگر این است که جهان‌های مجازی فعلی از نظر ابعاد محدوداند، حال آنکه در متاورس می‌توان به کل اینترنت دسترسی داشت.

۴- متاورس در واقعیت مجازی قابل دسترس خواهد بود

در متاورس، الزامی برای زدن هدست واقعیت مجازی وجود ندارد. اما بدیهی است که بدون استفاده از هدست، بخش اعظمی از این پدیده، قابل درک نخواهد بود.

این یعنی اینکه مرزهای میان وب‌گردی و استفاده از واقعیت مجازی، محو می‌شود. حتی ممکن است استفاده از هدست‌های واقعیت مجازی برای کارهایی باب شود که امروزه با گوشی‌های هوشمند انجام می‌شوند.

اگر متاورس به همان اندازه‌ای که فیسبوک علاقه دارد، فراگیر شود، هدست‌های واقعیت مجازی از یک ابزار محجور به ابزار پرکاربرد بدل خواهند شد.

۵- متاورس به فناوری واقعیت مجازی محدود نمی‌شود

دوباره یادآور می‌شویم که متاورس به واقعیت مجازی محدود نخواهد شد. در عوض، دسترسی به متاورس از طریق دستگاه‌های واقعیت افزوده یا هر دستگاهی که برای اتصال به اینترنت استفاده می‌شود، ممکن خواهد بود.

این ویژگی، درهای را به روی قابلیت‌ها و ویژگی‌های تازه‌ای می‌گشاید که تنها از طریق واقعیت مجازی، تحقق‌پذیر نیست. برای مثال، واقعیت افزوده این امکان را فراهم می‌کند تا بخش‌هایی از متاورس در دنیای واقعی هم نمایش داده شوند.

در متاورس می‌توان فضاهای مجازی را به گونه‌ای طراحی کرد که حتی بدون نیاز به هدست بتوان از همه جا به آن‌ها دسترسی داشت.

۶- متاورس به‌طور بالقوه بسیار بزرگ‌تر از واقعیت مجازی است

دیگر نکته اصلی در مقایسه متاورس با واقعیت مجازی این است که اگرچه واقعیت مجازی هم‌اکنون برای آموزش، درمان یا حتی ورزش مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ اما همچنان به چشم یک سرگرمی به آن نگاه می‌شود.

متاورس دست‌کم از نظر مقیاس، بسیار فراتر از نسخه‌ای تازه و بهبودیافته از اینترنت است. انتظار می‌رود که این پدیده و فناوری نو، شیوه کار مردم، دسترسی به رسانه‌های اجتماعی و حتی وب‌گردی را متحول کند. تمام این‌ها به این معنی است که اگرچه بسیاری از کاربران، واقعیت مجازی را نادیده گرفته‌اند و میانه خوبی با آن ندارند؛ اما دیگر نمی‌توانند متاورس را نادیده بگیرند.

آیا متاورس جایگزین اینترنت می‌شود؟

واقعیت مجازی آن‌طور که انتظار می‌رفت، نتوانست تأثیر چشم‌گیری بر جهان بگذارد. این فناوری، محدودیت‌های بسیار دارد؛ از جمله اینکه کاربران نمی‌توانند مدت زیادی، هدست را روی سر خود تحمل کنند.

متاورس اما این مشکل را نخواهد داشت و همه کاربران با یا بدون هدست واقعیت مجازی می‌توانند به آن دسترسی داشته باشند. درنتیجه عده‌ای بر این باورند که ابعاد تأثیرگذاری متاورس بر جهان، بسیار فراتر از واقعیت مجازی خواهد بود.

در عین حال، بعید به نظر می‌رسد که متاورس به طور کامل، جایگزین اینترنت شود. هدست‌های واقعیت مجازی می‌توانند جایگزین مناسبی برای نمایشگرهای معمولی باشند. متاورس هم میتواند جایگزین خوبی برای اینترنت باشد؛ اما هیچ کدام نمی‌تواند جای دیگری را بگیرد.