لیکوئید استیکینگ چیست؟ معرفی بهترین پروتکلها برای لیکویید استیک
تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۷/۱۷
آخرین بروزرسانی : ۱۴۰۲/۰۸/۲۱
با پیدایش ارزهای دیجیتال روشهای گوناگونی برای کسب درآمد از این حوزه شکل گرفته است. در ابتدا و با عرضه شدن داراییهایی مانند بیت کوین، لایت کوین و دوج کوین بسیاری به سراغ فرایند ماینینگ رفتند و استخراج ارزهای دیجیتال تبدیل به روشی مناسب برای کسب درآمد شد، اما درآمدزایی از طریق رمز ارزها با معرفی سازوکار اثبات سهام وارد مرحله تازهای شد. ارز PeerCoin به عنوان اولین دارایی دیجیتال از این نوع الگوریتم اجماع پرده برداشت و آرام آرام زمینه برای گسترش روشهایی بر پایه اثبات سهام فراهم شد. در این میان لیکویید استیکینگ یکی از تازهترین راههای کسب سود و مشارکت بیشتر در امور مالی غیر متمرکز بوده که چهارچوبی مبتنی بر اثبات سهام دارد. تا انتهای این مقاله بیشتر به آموزش Liquid Staking میپردازیم.
اما سپردهگذاری نقدینگی چه معنایی دارد و از چه سازوکاری بهره میبرد؟ چه تفاوتی میان سهامگذاری یا همان استیکینگ مرسوم و لیکوئید استیکینگ وجود دارد؟ مطرحترین پلتفرمهای خدمات لیکوئید استیکینگ کدامها هستند؟ اگر شما هم به دنبال آشنایی با روشهای جدید کسب درآمد منفعل از ارزهای دیجیتال هستید و میخواهید درباره لیکویید استیکینگ بیشتر بدانید، توصیه میکنیم خواندن این مطلب را از دست ندهید.
اثبات سهام؛ پایه و اساس فرایند سهامگذاری
بد نیست پیش از آنکه درباره مفهوم لیکویید استیکینگ صحبت کنیم، مرور کوتاهی بر سهامگذاری و اثبات سهام داشته باشیم. به طور کلی برای اعتبارسنجی تراکنشها، ایجاد بلاکهای جدید و حفظ امنیت شبکه، برخی از بلاکچینهای از الگوریتم اثبات سهام استفاده میکنند. در این مدل از شرکتکنندگان خواسته میشود که مقدار مشخصی از وجوه خود را به عنوان وثیقه در شبکه قفل کنند تا با استفاده از سرمایههایشان در فرایند اعتبارسنجی مشارکت کرده و سود دریافت کنند. این فرایند در عرصه رمز ارزها به عنوان استیکینگ یا سهامگذاری شناخته میشود.
شبکههای مبتنی بر اثبات سهام چند سالی است که جایگاه ویژهای در میان کاربران به دست آوردهاند و قابلیتها و خدمات متنوعی را ارائه میکنند. امور مالی غیر متمرکز و دی اپ از جمله دستاوردهای مهمی است که به دلیل وجود چنین شبکههایی ممکن شده است. اما مانند بخشهای دیگر رمز ارزها این عرصه هم با چالشها و محدودیتهایی مواجه بوده و یکی از اساسیترین آنها موضوع غیر قابل استفاده بودن داراییهای قفل شده است.
بدین معنا که کاربران پس از سپردن سرمایه خود به شبکه و اعتبار سنجها برای مدت مشخصی نمیتوانند با آن فعالیت خاصی انجام دهند و عملاً تعامل با برنامههای غیرمتمرکز دچار مشکل شده و کاربران نمیتوانند با داراییهای خود نقشی در این حوزه داشته باشند. داراییهایی به این دلیل در شبکه اثبات سهام قفل میشوند تا این تضمین وجود داشته باشد که اقدامات نودها در راستای منافع شبکه باشد و به همین دلیل است که اگر خطا یا اشتباهی رخ دهد، یا به اصطلاح نود یا اعتبارسنجی رفتاری مخرب از خود نشان دهد، داراییهای قفل شده او مشمول مجازات میشود. البته عکس این قضیه هم صادق است و اگر نودها طبق موازین عمل کنند، پاداش کار خود را دریافت خواهند کرد.
از آنجا که این روش کاربران را ملزم به وثیقهگذاری و قفل کردن مقدار قابل توجهی از نقدینگی میکند، توسعهدهندگان ارزهای دیجیتال به دنبال راهی برای دور زدن این مشکل بودند. پس از آزمون و خطاهای متعدد راهی تازه برای استفاده از این داراییهای قفل شده مطرح شده است که میتواند فرایند استیکینگ را دستخوش تحول کند. این مکانیسم که سپردهگذاری نقدینگی یا لیکویید استیکینگ نامیده میشود، اجازه میدهد تا علاوه بر حفظ امنیت شبکه و دریافت پاداش، کاربران بتوانند از سرمایههای خود در پروتکلهای DeFi و برنامههای غیرمتمرکز بلاک چینی استفاده کنند.
اما این روش چگونه ممکن شده و چه تفاوتی میان لیکوئید استیکینگ و استیکینگ وجود دارد؟
لیکوئید استیکینگ چیست؟
لیکویید استیکینگ نوع خاصی از فرایند استیک کردن است. کاربر در این مدل میتواند با قفل کردن رمز ارز خود برای کسب پاداش، در ازای شرایطی مشخص دارایی دیگری که به آن لیکوئید توکن گفته میشود، دریافت کند و به جای ارز دیجیتال اصلی خود از آن در تبادلات و پلتفرمهای دیگر استفاده کند. اگر کمی برایتان این موضوع مبهم است، عجله نکنید یا یک مثال ساده آن را بیشتر برایتان باز میکنیم.
فرض کنید که شما میخواهید مقداری ارز SOL را سهامگذاری کنید. در استیکینگ مرسومی که همه ما درباره آن میدانیم، شما توکن SOL خود را برای مدتی در اختیار شبکه قرار میدادید تا در ازای آن مبلغی را به عنوان در صد سود سالانه یا APY دریافت کنید. در طول این مدت شما مجاز نیستید که از توکنهای قفل شده خود در جای دیگری استفاده کنید و در عین حال اگر میخواستید فرایند را زودتر از موعد لغو کنید، هیچ سودی هم نصیبتان نمیشد.
سپردهگذاری نقدینگی این مشکل را با صدور یک Liquid Token در زمان قفل کردن دارایی، حل کرده است بدین معنا که با سهامگذاری توکن SOL، در ازای آن توکن دیگری با نام mSOL دریافت خواهید کرد که میتوانید آن را معامله کنید؛ دقیقاً مانند زمانی که یک توکن SOL در اختیار داشتید. این ابتکار عمل به شما امکان میدهد با استفاده از mSOL از قابلیتهای دیفای و برنامههای غیرمتمرکز استفاده کنید و حتی توکنهای جدید خود در صورت نیاز به دیگران وام و در چرخه اقتصادی از آن بهره ببرید.
لیکوئید استیکینگ چگونه کار میکند؟
در سپردهگذاری نقدینگی سه رکن اساسی وجود دارد که عبارتاند از سهامگذاری دارایی، صدور لیکویید توکن یا LT و در نهایت انصراف از سهامگذاری یا Unstaking. مراحل کار تقریباً ساده به نظر میرسد، اما اینکه این سه مؤلفه چگونه با هم در ارتباط قرار میگیردن موضوعی است که در ادامه به آن میپردازیم.
- سهامگذاری
اولین مرحله در لیکویید استیکینگ مانند شروع یک فرآیند سهامگذاری مرسوم و متداول است، یعنی کاربر ارزهای خود را به پلتفرم دلخواه میفرستد، البته باید توجه داشت که پلتفرم مقصد میبایست از قابلیت لیکویید استیکینگ پشتیبانی کند در غیر اینصورت شما فقط یک Staking عادی را انجام دادهاید. پس از انتقال داراییها، پلتفرم صحت تراکنش را تأیید کرده و سپس آنها را در یک قرارداد هوشمند ذخیره میکند.
- لیکویید توکنها (LT)
لیکویید توکنها را میتوان نوعی رسید توکنیزه شده دانست که مالکیت شما را بر داراییهای سهامگذاری شده را ثابت میکنند. این توکنها دارای ارزش هستند و به شما اجازه میدهند تا مانند ارزهای دیجیتال تبادلات مالی خود را انجام دهید. این توکنها توسط پلتفرمهایی که داراییهای شما را برای انجام فرایند لیکویید استیکینگ در اختیار میگیرند، عرضه میشوند. نکته مهم اینجاست که ارزش این توکنها به دارایی اولیه متصل یا وابسته (Peg) است. در عین حال درست مانند سایر داراییهای دیجیتال، از LTها میتوان برای انواع اقدامات در اکوسیستمهای DeFi استفاده کرد. به عنوان مثال، میتوانید از آنها برای مبادله با سایر ارزهای دیجیتال یا تعامل با پروژههای مرتبط با امور مالی غیر متمرکز بهره ببرید.
شما میتوانید از LTها برای وام دادن و حتی به عنوان وثیقه برای استقراض توکنهای دیگر هم استفاده کنید. یک مثال خوب از یک لیکویید توکن محبوب و کاربردی stETH است، توکنی که در واقع لیکویید توکن اترِ سهامگذاری شده در فرایند لیکویید استیکینگ است. جالب است بدانید که stETH یکی از کاربردیترین لیکویید توکنها در پروتکلهای DeFi است و کاربران متعددی از آن استفاده میکنند.
- خروج از سهامگذاری
وقتی کاربری بخواهد ارزهای خود را پس بگیرد چه اتفاقی میافتد؟ به این مرحله به اصطلاح انصراف از سهامگذاری یا Unstaking گفته میشود. زمانی که کاربر میخواهد ارزهای اصلی خود را برداشت کند، باید در وهله اول لیکویید توکنهای خود را بسوزاند. برای انجام این کار، پلتفرمها معمولاً از کاربران میخواهند که توکنها را به یک آدرس خاص ارسال کنند. در این مرحله، پلتفرم لیکویید استیکینگ با بررسی تراکنش روی زنجیره تأیید میکند که داراییها انتقال یافتهاند یا به اصطلاح سوزانده شدهاند. در صورتی که تراکنش معتبر اعلام شود، کاربر ارزهایی را که در اختیار پلتفرم قرار داده را دریافت میکند. این کار واقعاً به همین سادگی است و آموزش لیکویید استیکینگ و انجام آن چندان پیچیده و دشوار نیست. توجه داشته باشید علیرغم سادگی انجام این کار معمولاً با کارمزدهایی همراه است که از قضا چندان هم ارزان نیست.
تفاوت میان استیکینگ و لیکوئید استیکینگ
تا به اینجا دیدیم که سهامگذاری سنتی و مرسوم چه سازوکارهایی دارد و از طرفی با اصول کلی لیکویید استیکینگ هم آشنا شدیم. در ادامه این میخواهیم ببینیم این دو مقوله چه تفاوتهایی با هم دارند. نکته اساسی در Staking این است که شما داراییهای خود را برای مدت مشخص و اغلب طولانی باید در یک قرارداد هوشمند ذخیره کنید و طبیعتاً دسترسی شما به داراییهای خودتان تا زمان آزاد سازی سرمایه امکانپذیر نیست. در عین حال اگر بخواهید دارایی خود را به هر علتی زودتر از مدت زمان تعیین شده بردارید در نهایت سودی عایدتان نمیشود.
اما در لیکوئید استیکینگ داستان متفاوت است شما با در اختیار گذاشتن سرمایه به یک پلتفرم و دریافت رسید داراییها در قالب توکن که به آن لیکویید توکن گفته میشود همواره به داراییهای خود دسترسی داشته و با محدودیتهای کمتری مواجه خواهید بود.
تفاوت مهم و عمده دیگری که باید به آن اشاره کرد این است که شما در فرایند سهامگذاری به طور مشخص با یک بلاک چین سروکار دارید این در حالی است که در Liquid Staking شما با یک پلتفرمی واسط در تعامل خواهید بود و طبیعتاً مزایا و معایبی در این میان وجود دارد. به عنوان مثال اگر این مدل پلتفرمها ورشکسته شوند یا مورد هک قرار گیرند، ارزش لیکویید توکنهای دریافتی احتمالاً دچار نوسان شده و این احتمال وجود دارد که ارزش آنها به کلی از بین برود.
مزایای لیکوئید استیکینگ
اکنون که میدانیم که سپردهگذاری نقدینگی چیست، در این بخش به برخی از مزایای و دلایلی که استفاده از این مدل میتواند گزینه بهتری نسبت به استیکینگ باشد، صحبت میکنیم.
- میزان دسترسی
یکی از مزیت های کلیدی لیکویید استیکینگ در دسترس بودن آن است. وقتی کاربران به دنبال آزاد سازی سرمایه خود و Unstaking هستند، میتوانند داراییهای خود را بلافاصله پس بگیرند. برای اینکه ارزش این موضوع برایتان روشنتر شود به این موضوع توجه کنید که فرایند سهامگذاری (در کیف پول یا صرافیها) دارای مدت زمان انتظاری است که از آن با نام آنباندینگ (Unbonding) یاد میشود و کاربر باید تا زمان مشخص شده برای دریافت داراییهایش صبر کند. این دوره میتواند روزها و حتی هفتهها به طول بیانجامد.
- نقدینگی
بزرگترین مزیت لیکوئید استیکینگ نقدشوندگی است. شما می توانید از توکنهای سهامگذاری شده خود مانند هر دارایی دیجیتال دیگر استفاده کنید. این بدان معنی است که شما هنوز هم میتوانید توکن های خود را بفروشید، آنها را تعویض کنید یا حتی آنها را به شخص دیگری در قالب وام (Lend) قرض بدهید. در حالی که مفهوم کلی سهامگذاری معمولاً به این معناست که این داراییها در یک قرارداد هوشمند قفل شدهاند، اما لیکویید توکنها به شما امکان را میدهد تا از آنها در امور دیگر استفاده کنید. بنابراین Liquid Staking نقدینگی را برای کاربر فراهم میکند، که به نوبه خود موضوع فوقالعاده مهمی است.
- کارایی در دیفای
توکنهایی که در قالب رسید داراییها یا همان لیکویید توکنها در لیکوئید استیکینگ اراذه میشوند تنها کاربردشان خرید و فروش نیست، بلکه میتوانید از آنها در پلتفرمها بیشمار DeFi نیز استفاده کنید. این ویژگی که از آن با عنوان DeFi Composability یاد میشود، نشان میدهد که لیکویید استیکینگ گزینه مناسبتری نسبت به Staking سنتی است، چرا که تعاملات بیشتری را به همراه دارد.
- پاداش
یکی از اساسیترین مزایای لیکویید استیکینگ، افزایش پاداش است. اما چطور چنین چیزی ممکن است؟ شما به ازای سهامگذاری خود در یک پلتفرم لیکویید استیکینگ پاداش دریافت میکنید. سپس، از آنجا که این امکان برای شما وجود دارد تا از این توکنها در DeFi استفاده کنید، میتوانید با استفاده از آنها در پلتفرمهای دیگر دیفای نیز سرمایهگذاری کرده و میزان پاداشهای دریافتی خود را افزایش دهید.
به عنوان مثال، فرض کنید 1 ETH را روی یک پلتفرم لیکویید استیکینگ سهامگذاری و میزان مشخصی LT را در ازای آن دریافت کردهاید. در مرحله بعدی میتوانید از LTهای دریافتی در سایر پلتفرم های سهامگذاری استفاده کنید و با Staking یا Lending آنها پاداش بیشتری کسب کنید. توجه کنید که اگر این کار را به شکلی هوشمندانه برنامهریزی کنید، میتوانید با همان سرمایه اولیه درآمد منفعلتر بیشتری نسبت به مدل سهامگذاری سنتی داشته باشید.
معایب لیکوئید استیکینگ
البته، با وجود مزایای مختلف، در مدل لیکویید استیکینگ نکات منفی هم وجود دارد که در ادامه به برخی از آنها خواهیم پرداخت.
- مشکلات قراردادهای هوشمند
لیکویید استیکینگ شامل ارسال داراییهای اصلی کاربر به یک قرارداد هوشمند است. متأسفانه، این موضوع که با مدل Staking سنتی نیز مشابه بوده میتواند کاری پر ریسک باشد، زیرا اشکالات موجود در قراردادهای هوشمند میتواند سرمایه کاربران را در معرض خطر و آسیبپذیری قرار دهد. به عنوان مثال، اگر بازیگر مخربی بتواند ایراد یا مشکلی را در کدهای قراردادهای هوشمند پیدا کند، امکان سوء استفاده و در نهایت انتقال داراییهای کاربر به حساب هکرها وجود خواهد داشت.
- نوسان قیمت
خطر نوسان قیمت ریسک دیگری است که باید به آن توجه داشته باشید. از آنجا که LTها با استفاده از یک قرارداد هوشمند به قیمت دارایی اصلی متصل میشوند، این خطر وجود دارد که ارتباط لیکویید توکنها به دلیل تلاطم قیمت اصطلاحاً Depeg شود. قطع وابستگی قیمتی یا Depeg شدن به این معناست که توکن یاد شده دیگر ارزش قبل را ندارد و اگر LTهای شما ارزش کمتری نسبت به داراییهای اصلی داشته باشند، احتمال اینکه نتوانید با سوزاندن آنها به داراییهای اصلی خود برسید، بسیار زیاد است.
- مجازات از طریق اسلشینگ
استفاده از پلتفرمهای لیکویید استیکینگ به این معنی است که برای بهرهمندی از پاداشهای مربوط به تأمین امنیت شبکه اثبات سهام، نیازی به سرمایهگذاری قابل توجهی نیست و خود پلتفرمها به عنوان واسط این کار را برای شما انجام میدهند. با این حال، این بدان معناست که شما به اعتبارسنجیهای پلتفرم اعتماد دارید، اما اگر آنها تصمیم بگیرند که سیستم را دور بزنند یا رفتاری مخرب از خود نشان دهند کنند، دارایی شما و خود اعتبارسنجها مورد اسلشینگ واقع شده و باید بهای رفتار ناصحیح ولیدیتورها را شما بپردازید.
- هزینهها
معمولاً استفاده از پلتفرمهای لیکویید استیکینگ هزینههایی دارد که میتواند از پلتفرمی به پلتفرم دیگر متفاوت باشد. اگرچه استفاده از پلتفرمهای سپردهگذاری نقدینگی مزایای متعددی دارد، اما هزینههای این مدل از سایر انواع استیکینگ بیشتر بوده است و میتواند برای برخی که به دنبال پرداخت هزینههای کمتر هستند بازدارنده باشد. بنابراین، قبل از مشارکت در این مدل از Staking مهم است که بررسی کنید که نسبت پاداشهای داده شده به هزینهها چه قدر است و آیا ارزش دارد زمان و سرمایه خود را در این پلتفرم صرف کنید؟
بهترین پلتفرمهای لیکوئید استیکینگ
بازار مملو از پروتکلهای لیکویید استیکینگ مختلف است که خدمات متعددی را ارائه میدهند و تعداد آنها به طور پیوسته در حال افزایش است. در این بخش ما به معرفی مختصر ۴ پلتفرم مطرح لیکوئید استیکینگ میپردازیم.
لیدو فایننس (Lido Finance)
پروتکل لیدو فایننس با ارز LDO در سال ۲۰۲۰ راه اندازی شد و به طور کلی بهترین و شناخته شدهترین پلتفرم برای لیکویید استیکینگ است. این پروژه بهعنوان یک راهحل سپردهگذاری نقدینگی برای شبکه اتریوم کارش را آغاز کرد. از آن زمان، تا به امروز این پلتفرم مطرح قابلیتهای خود را به اکوسیستمهای دیگری مانند Polygon، Solana و Kusama (KSM) گسترش داده است.
کاربران پس از واریز وجوه داراییهای خود، توکنهای مشتقهای را با فرمت st مانند stETH دریافت میکنند. آنها میتوانند این توکنها را برای استفاده در بیش از ۲۷ برنامه DeFi و کیف پولهای ارز دیجیتال استفاده کنند. پاداشها لیکویید استیکینگ در Lido از ۴.۸٪ تا ۱۵.۵٪ متغیر بوده و برای ارائه این خدمات لیدو حدود ۱۰٪ کارمزد دریافت میکند.
راکت پول (Rocket Pool)
یک جایگزین عالی برای لیدو پلتفرم راکت پول است که مجموعهای غیرمتمرکز بوده و برای سهامگذاری اتریوم استفاده میشود. Rocket Pool در سال ۲۰۱۶ راه اندازی شد و به کاربران اجازه میدهد تا یک نود بدون نیاز به مجوز را پیادهسازی و اجرا کنند. این ویژگی مهم و خاص به کاربران اجازه میدهد تا با کمتر از ۳۲ ETH یک نود اعتبارسنج اتریومی را راهاندازی کنند. سرویس و خدمات لیکویید استیکینگی که این مجموعه ارائه میشود بسته به نوع ارز سهامگذاری شده متفاوت بوده و پاداش سهامگذاری حدود ۸.۹۸ درصد APR به همراه توکن بومی پلتفرم یعنی ارز RPL به کاربران ارائه میشود.
اکی اکس (OKTC)
پلتفرم OKX سرویس و خدمات لیکویید استیکینگی را برای سهامگذاری ارز OKT روی OKT Chain فراهم کرده است. در ازای سهامگذاری OKT، کاربران توکن مشتقهای (همان لیکویید توکن) با نام stOKT را دریافت میکنند. این یک توکن همه کاره از نوع KIP-20 بوده که میتوان از آن در پروتکل OKTC استفاده کرد. توجه داشته باشید که بنا به گفته توسعهدهندگان پلتفرم OKX، قیمت توکن ذکر شده به دلیل نوسان و تغییر در وجوه دریافتی متغیر خواهد بود.
هابل (Hubble)
پروتکل هابل (Hubble) امکان استقراض در ازای ارائه داراییهای دیجیتال را در پلتفرم لیکویید استیکینگ خود فراهم کرده است. این پلتفرم ابتدا پس از شرکت در همایش هکاتون (Hackathon) سولانا به محبوبیت رسید، اما چیزی که این پلتفرم را از سایر رقبایش متمایز میکند خدمات وام دهی و استقراضی آن است. این پروتکل به سرمایهگذاران این امکان را میدهد تا در ازای رمز ارزهای خود وام بگیرند و از توکنهای قرض گرفته شده به عنوان وثیقه در سایر پلتفرمهای DeFi استفاده کنند.
استیبل کوین USDH برای خدمات وام ارزهای دیجیتال این پلتفرم استفاده میشود. شما میتوانید با دریافت USDH آن را در چندین پلتفرم مختلف به عنوان وثیقه، سپردهگذاری کنید.
سخن پایانی
به طور کلی لیکویید استیکینگ مزایای بیشتری نسبت به پروتکلهای سنتی و مرسوم سهامگذاری دارد. سرمایهگذاران با این سازوکار دیگر نیازی به صبر کردن تا پایان دوره برای دسترسی به وجوه خود ندارند. علاوه بر راحتتر بودن، پاداشها را میتوان با سرمایهگذاری لیکویید توکنها در پلتفرمهای دیگر افزایش داد. البته وجود مزایای متنوعی و امکان دریافت سود بیشتر نباید ما را از مشکلات و خطرات احتمالی این حوزه غافل کند.
مشکلات قراردادهای هوشمند، نوسانات قیمت، هزینههای زیاد و اتفاقاتی مانند ورشکستگی و مشکلات پلتفرمهای ارائه دهنده لیکویید استیکینگ میتواند همگی در نهایت منجر به ضرر کاربر شود. بنابراین توصیه ما به شما این است که پیش از سهامگذاری در این پلتفرمها ابتدا از میزان اعتبار پلتفرم، سود، هزینهها و قوانین موجود آگاهی پیدا کرده و سپس تصمیم خود را نهایی کنید.
تهیه شده در بیت ۲۴
از 1 تا 5 چه امتیازی به این مطلب میدهید؟
اشتراک گذاری
افزودن نظر ( 0)
0
نظر خود را بنویسید
پیام شما ثبت شد و بعد از تایید مدیر منتشر خواهد شد