مقایسه کاردانو و اتریوم ؛ کدام یک آینده بهتری دارد؟

کاردانو و اتریوم دو بلاک چین معروف و پراستفاده بازار ارز دیجیتال با قابلیت ساخت و اجرای قرارداد هوشمند هستند که در مقام مقایسه با یکدیگر، می‌توانند از بزرگ‌ترین پروژه‌های کریپتویی محسوب شوند. دو شبکه Ethereum و Cardano در حقیقت ساختاری بنیادی برای طراحی و ساخت پلتفرم‌های مبتنی بر فناوری بلاک چین ارائه می‌دهند، اما ارز دیجیتال بومی خود را نیز به نام‌های اتر و آدا با نمادهای ETH و ADA دارند. تفاوت ها و شباهت های دو شبکه اتریوم و کاردانو شاید در نظر کاربران حرفه‌ای و توسعه‌دهندگان بلاک چین کاملا مشخص باشد، اما در این مطلب قصد داریم به شکلی جامع و زبان ساده آن‌ها را معرفی و از مناظر مختلف با یکدیگر مقایسه کنیم.

مقدمه‌ای بر مقایسه کاردانو و اتریوم

پروژه‌های ساخته شده بر بستر بلاک چین اتریوم و همچنین کاردانو می‌توانند بدون دخالت مراجع متمرکز همچون بانک‌ها و کارگزاری‌ها به فعالیت بپردازند. تفاوت اصلی میان کاردانو و اتریوم این است که Ethereum خود را به عنوان بخشی اساسی و مرکزی در اکوسیستم کریپتوکارنسی تثبیت کرده است. در مقایسه با اتریوم، کاردانو شبکه‌ای جوان‌تر است و همچنین روند توسعه و توزیع خود را با دقت و برنامه‌ریزی بسیار بیشتر پیش می‌برد، در نتیجه هنوز هم در مراحل اولیه عرضه به سر می‌برد و توسعه زیادی نیافته است.

با اینکه اتریوم و کاردانو دو بلاک چین رقیب با فناوری متفاوت محسوب می‌شوند، می‌توان گفت خاستگاهی مشابه دارند. بنیان‌گذار کاردانو، چارلز هاسکینسون (Charles Hoskinson)، هم‌گام با ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) و چند شخص دیگر در اوایل راه‌اندازی شبکه اتریوم از هم‌بنیان‌گذاران آن بود.

اتریوم و کاردانو هر دو می‌توانند برای تراکنش‌های معاملاتی نظیر به نظیر استفاده شوند، اما همچنین به عنوان راهکاری برای پرداخت هزینه خدمات و قدرت پردازشی به کار می‌روند. البته با افزایش محبوبیت دنیای رمز ارز میان کاربران حوزه‌های دیگر و هجوم آن‌ها به صنعت کریپتو، بسیاری از کاربران دو کوین اتریوم و کاردانو را در مقایسه با دیگر ارزهای دیجیتال، گزینه‌هایی مناسب برای سرمایه گذاری و حتی سفته‌بازی در نظر می‌گیرند.

در ادامه ابتدا بلاک چین اتریوم و کاردانو را جداگانه معرفی می‌کنیم و بعد از مناظر مختلف تفاوت های آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.

معرفی بلاک چین اتریوم (Ethereum)

شبکه اتریوم در سال 2015 توسط تیمی به رهبری ویتالیک بوترین راه‌اندازی شد. هدف اصلی بنیان‌گذاران اتریوم بهبود فناوری به کار رفته در بیت کوین و همچنین اضافه کردن قابلیت طراحی و ساخت قرارداد هوشمند و اپلیکیشن غیر متمرکز بود که نیاز کاربران را به مراجع مرکزی همچون بانک‌ها و صرافی‌ها از بین می‌برد.

متاسفانه بیت کوین به خاطر معماری خود توانایی مدیریت و ارائه قابلیت‌های پیشرفته‌تر نرم افزاری را به کاربران نداشت و هنوز هم نمی‌شود روی آن قرارداد هوشمند اجرا کرد. از زمان راه‌اندازی اتریوم تاکنون، این بلاک چین در کنار شبکه‌های دیگر از جمله سولانا و کاردانو، از بازی‌های بلاک چینی، پروژه‌های مالی غیر متمرکز و حتی کلکسیون‌های آثار هنری در قالب توکن‌های غیر مثلی یا ان اف تی (NFT) پشتیبانی کرده است و به همین خاطر خرید اتریوم و سرمایه گذاری بلندمدت و کوتاه‌مدت در آن نیز میان کاربران این حوزه‌ها بسیار پرطرفدار شده است.

بلاک چین اتریوم از الگوریتم اجماع اثبات سهام برای رسیدن به توافق میان اعتبارسنج‌های شبکه استفاده می‌کند که البته کاردانو نیز همین الگوریتم را دارد. بلاک چین اتریوم در سپتامبر 2022 (شهریور 1401) یک آپگرید اساسی به نام مرج (The Merge) داشت که طی آن الگوریتم اثبات کار سابق به اثبات سهام تغییر کرد. این تغییر یعنی شبکه اتریوم دیگر مثل گذشته برای تایید تراکنش‌های خود به ماینرها وابسته نخواهد بود و هزینه‌های مصرفی بلاک چین Ethereum بسیار پایین خواهد آمد. در حقیقت طی آخرین بررسی‌ها، هزینه برق مصرفی شبکه اتریوم پر از مرج در حدود 99.99 درصد کاهش یافته است.

اکنون کاربران شبکه اتریوم و کاردانو می‌توانند با فرآیندی به نام استیکینگ از سرمایه انباشته خود کسب سود داشته باشند. در این روش سرمایه گذاری، کاربران دارایی کریپتویی خود را پیش اعتبارسنج‌های شبکه به وثیقه می‌گذارند تا برای تایید تراکنش‌ها از آن‌ها استفاده شود و در ازای این سرمایه گذاری، مقداری سود مشخص دریافت می‌کنند.

اما شبکه اتریوم از نظر سرعت کم و هزینه بالای تراکنش‌های خود بارها توسط کاربران و توسعه‌دهندگان مورد نقد قرار گرفته است و به همین خاطر راهکارهای لایه دوم اتریوم مثل پالیگان (Polygon) برای آن ساخته شده‌اند که سعی در افزایش مقیاس پذیری شبکه اصلی دارند. از سوی دیگر، برخی از بلاک چین‌ها و شبکه‌ها نیز راه رقابت با اتریوم را در پیش گرفتند که از میان آن‌ها می‌توان به سولانا و کاردانو اشاره کرد.

مزایا و معایب شبکه اتریوم

بلاک چین اتریوم به خاطر اینکه اولین بار قابلیت ساختن اپلیکیشن‌های غیر متمرکز را به حوزه کریپتو آورد اعتبار بسیار بیشتری میان جامعه کاربری این دنیا دارد و به عقیده برخی حتی تنها شبکه دارای ارزش است. این عده از افراد ماکسیمالیست اتریوم نامیده می‌شوند و عقیده دارند تمام شبکه‌های دیگر از جمله کاردانو تلاشی بیهوده برای کنار زدن ملکه دنیای ارز دیجیتال هستند و هرگز موفق نمی‌شوند.

توسعه‌دهندگان بلاک چین نیز به خاطر همین پیشگام بودن اتریوم در زمینه قرارداد هوشمند، بسیار به معماری آن عادت دارند و اکثر پروژه‌های خود را صرفا برای اینکه به روند آن آشنا هستند، روی بلاک چین اتریوم انجام می‌دهند. در ادامه این روند توسعه پیوسته، سرمایه کل قفل شده شبکه اتریوم نیز بسیار زیادتر از رقبای خود است و اعتبار آن را بالاتر می‌برد.

شبکه اتریوم در مقایسه با بلاک چینی مثل کاردانو تکامل بیشتری دارد و توسعه‌دهندگان بیشتری بر پایه آن فعالیت می‌کنند، در نتیجه تعداد تراکنش‌های روزانه اپلیکیشن‌های غیر متمرکز ساخته شده در اتریوم بسیار بالاتر از کاردانو است.

اما شبکه اتریوم معایبی نیز دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به هزینه بالای تراکنش‌ها و مقیاس پذیری نسبتا پایین آن در مقایسه با کاردانو اشاره کرد. البته پس از مرج و کوچ به اتریوم 2، راه آپگریدهای بعدی برای این شبکه باز شده است. در این آپگریدها قرار است علاوه بر بیشتر کردن مقیاس پذیری اتریوم، هزینه تراکنش بر بستر آن نیز کاهش یابد.

معرفی بلاک چین کاردانو (Cardano)

شبکه کاردانو در سال 2017 توسط تیمی به رهبری چارلز هاسکینسون، از هم‌بنیان‌گذاران اتریوم، راه‌اندازی شد. روش بنیان‌گذاران این شبکه برای متفاوت کردن کاردانو نسبت به رقبای خود، پیش‌برد آکادمیک و برنامه‌ریزی شده پروژه و بررسی پیوسته کد آن بوده است. به علاوه، توسعه‌دهندگان کاردانو ادعا می‌کنند این بلاک چین بر اساس تحقیقات آکادمیک و بازنگری‌شده طراحی و ساخته شده است و امیدوارند این موضوع در زمینه ثبات و معتبر بودن شبکه به کاربران اطمینان خاطر دهد.

تمرکز کاردانو در فرآیند ساخت این بلاک چین روی طراحی سیستمی ارزان‌تر و کارآمدتر از اتریوم بوده است، با این تفاوت که مثل بقیه رقبا شبکه‌ای بی‌ثبات نداشته باشد و با افزایش استفاده یا فشار کاربران، سیستم از کار نیفتد. اما این روش پیش‌برد همچنین موجب کندی بسیار زیاد توسعه و توزیع بلاک چین کاردانو شده است. با این حال قیمت کاردانو تاثیری از این سرعت کم توسعه نگرفته است و متناسب با ارزش آن نوسان دارد.

با اینکه پروژه‌های متعددی بر بستر بلاک چین کاردانو فعالیت می‌کنند، روند توسعه آن‌ها به خاطر سرعت کم به روزرسانی‌های شبکه محدود شده است. از مراحل تعیین شده در نقشه راه بلاک چین کاردانو هنوز قدم‌های متعددی باقی مانده است که توسعه‌دهندگان در آینده باید آن‌ها را به مرحله انجام برسانند.

مزایا و معایب شبکه کاردانو

شبکه کاردانو به عنوان بلاک چینی که هنوز در مرحله توسعه قرار دارد، بسیار جوان و خام است و اپلیکیشن‌های غیر متمرکز زیادی بر بستر آن ساخته نشده‌اند. اما ساختار و معماری آن موجب شده سرعت بالاتری نسبت به اتریوم داشته باشد و همچنین هزینه تراکنش‌های انجام شده بر بستر آن کمتر است.

البته در دست توسعه بودن کاملا هم نکته‌ای منفی محسوب نمی‌شود و برای کاردانو می‌توان به معنی پیشرفت پیوسته و ارائه قابلیت‌های جدید در قالب این بلاک چین باشد. همچنین به علت بررسی همیشگی کد کاردانو به صورت آکادمیک، می‌توان از نظر ثبات و امنیت به این شبکه اعتماد کرد.

تفاوت بلاک چین اتریوم و کاردانو

زمانی که ویتالیک بوترین برای اولین بار ایده خلق اتریوم را در سر می‌پروراند، آن را به عنوان یک کامپیوتر جهانی در نظر داشت که اپلیکیشن‌های غیر متمرکز یا دپ‌ها بر بسترش فعالیت می‌کنند. اتریوم در سال 2015 با فلسفه‌ای مشابه فیسبوک ساخته شد. «سریع حرکت کن و همه‌چیز را بشکن». اتریوم با تکیه بر همین ایده، با کمترین میزان قابلیت‌ها راه‌اندازی شد تا در آینده آپگریدهای بیشتر برای آن ارائه شود.

حال اتریوم را با کاردانو مقایسه کنید که راهکاری بسیار محتاطانه‌تر را پیش گرفته است. کاردانو با بررسی و بازنگری نظیر به نظیر کد توسط توسعه‌دهندگان رشد می‌کند و بر همین اساس تلاش می‌کند ریاضیات و علم را به دنیای بلاک چین بیاورد.

البته این دیدگاه و تفکر علمی اتفاقی نیست، چرا که به عقیده بسیاری، هاسکینسون به عنوان یکی از هم‌بنیان‌گذاران اتریوم، با هدف برطرف کردن مشکلات و کمبودهای این بلاک چین تصمیم بر طراحی و ساخت کاردانو گرفت.

هر دو بلاک چین اتریوم و کاردانو از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‌کنند. البته اتریوم اولین شبکه‌ای بود که این قابلیت را ایجاد کرد و کاردانو به تقلید از اتریوم پشتیبانی از قرارداد هوشمند را سرلوحه برنامه خود قرار داد. اما قرارداد هوشمند چیست؟ به طور خلاصه، قرارداد هوشمند مجموعه‌ای از کد و الگوریتم با قابلیت اجرای خودکار است که در زمان عملی شدن شرایط از پیش تعیین شده، به مرحله اجرا در می‌آیند. به بیان دیگر، در حقیقت قراردادهای هوشمند این امکان را برای ما به وجود می‌آورند که بدون وابستگی به یک واسطه یا شخص ثالث، هر نوع تراکنش و تبادل مد نظر خود را انجام دهیم.

الگوریتم اجماع

یکی از عوامل اصلی که غیر متمرکز بودن فناوری بلاک چین را ممکن می‌کند، الگوریتم اجماع است. اتریوم از زمان راه‌اندازی خود از الگوریتم اثبات کار (Proof of Work) استفاده می‌کرد، اما بالاخره در سپتامبر 2022 پس از سال‌ها انتظار طی یک فرآیند آپگرید به نام مرج (Merge)، الگوریتم اجماع خود را به اثبات سهام (Proof of Stake) تغییر داد. گفتنی است که بیت کوین نیز بر پایه الگوریتم اجماع اثبات کار فعالیت می‌کند، اما بیشتر پروژه‌های جدید با الگوریتم ثبات سهام ساخته می‌شوند تا تاثیرات زیست محیطی کمتر و مقیاس‌پذیری بهتری داشته باشند.

به بیان ساده، اگر شبکه‌ای غیر متمرکز باشد خاموش کردن آن بسیار سخت‌تر خواهد بود چرا که دیگر هیچ نقطه ضعف تک‌بعدی و مشخصی وجود ندارد. سیستم‌های متمرکز و توزیع نشده با حمله‌ای هدفمند و دقیق قابل خاموش کردن هستند.

دلیل ایمن بودن ساختارهای دارای الگوریتم اجماع این است که نودهای تامین‌کننده امنیت شبکه در ازای شرکت کردن خود در این کار توکن‌های تازه مینت شده دریافت می‌کنند و همچنین سرمایه بسیار زیادی در پروژه گذاشته‌اند و اگر بخواهند آسیبی به شبکه بزنند، مثل این است که پول خود را آتش بزنند.

نودهای شبکه‌های مبتنی بر الگوریتم اثبات کار برای شرکت در فرآیند اجماع باید سخت افزارهای ماینینگ خریداری کنند. سپس این سخت افزارها محاسبات پیچیده ریاضیاتی را حل می‌کنند تا به هش بلاک بعدی شبکه برسند و بعد در ازای آن جایزه بلاک را دریافت می‌کنند.

اما در شبکه‌های مبتنی بر اثبات سهام نودها که اعتبارسنج نام دارند بر اساس میزان سرمایه وثیقه گذاشته خود فرصت پیدا کردن هش بلاک بعدی را به صورت شانسی به دست می‌آورند و در ازای آن جایزه می‌گیرند. به این ترتیب دیگر نیازی به حل کردن معاملات ریاضی سنگین وجود ندارد و هزینه ماینینگ از بین می‌رود. در الگوریتم اثبات سهام هر کاربری که تعداد توکن استیک شده بیشتری داشته باشد شانس بیشتری برای انتخاب شدن به عنوان تعیین کننده هش بلاک بعدی دارد.

اتریوم اولین بلاک چینی بود که از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‌کرد، اما مبتنی بر PoW بود و به همین دلیل نقاط ضعف بیت کوین را همراه داشت، و هنوز نیز برخی از آن‌ها را دارد. اما کاردانو از همان ابتدای ساخته شدن الگوریتم PoS را داشت و هزینه اعتبارسنجی در آن بسیار کمتر از حالت اولیه اتریوم بود.

زبان برنامه نویسی

قراردادهای هوشمند در تمام بلاک چین های سازگار با ماشین مجازی اتریوم با زبان برنامه نویسی سالیدیتی (Solidity) نوشته می‌شوند. می‌توان گفت بخش بزرگی از فضای بلاک چین بر پایه همین زبان فعالیت می‌کنند.

کاردانو بر خلاف شبکه اتریوم از زبان برنامه نویسی هسکل (Haskell) استفاده می‌کند که به ادعای توسعه‌دهندگان این شبکه بسیار ایمن‌تر و سریع‌تر از سالیدیتی است. با این حال یادگیری هسکل بسیار سخت‌تر است و به همین خاطر توسعه‌دهندگان علاقه چندانی به آن ندارند.

معماری بلاک چین

اتریوم یک بلاک چین لایه یک است. حتی زنجیره بیکن (Beacon) و آپگرید مرج نیز تنها مجموعه‌ای از آپدیت‌های شبکه محسوب می‌شوند که زیرساخت‌های اتریوم را قوی‌تر می‌کنند. راهکارهای لایه دوم همگی پروژه‌های مستقل هستند که از این ساختارهای تقویت شده برای بهبود کارکرد خود استفاده می‌کنند.

اما بلاک چین اتریوم اصلا به چه دلیل نیازمند آپگرید شدن است؟ این زنجیره از همان ابتدا با تکیه بر الگوی حراج فضای ذخیره ساخته شده است. بنابراین وقتی اشخاص می‌خواهند تراکنش خود را به بلاک اضافه کنند، در حقیقت مقدار هزینه مد نظر خود برای رزرو فضای ذخیره آن تراکنش در بلاک چین را اعلام می‌کنند و هر کس که هزینه بالاتری پرداخت کند، زودتر تراکنش خود را در بلاک ثبت خواهد کرد. به همین خاطر هم هست که هر زمان شبکه اتریوم دچار ازدحام کاربر می‌شود، نرخ گس فی اتریوم بسیار بالا می‌رود و سرعت انجام تراکنش‌ها نیز پایین می‌آید.

شایان توجه است که کاردانو نیز از دو لایه برای اجرای عملیات‌های خود استفاده می‌کند. لایه تسویه یا (Cardano Settlement Layer) که به اختصار CSL نامیده و برای انجام تراکنش‌ها استفاده می‌شود؛ و لایه پردازش کاردانو (Cardano Computation Layer) یا CCL که برای اجرای قراردادهای هوشمند و راه‌اندازی اپلیکیشن‌های غیر متمرکز به کار می‌رود.

ساختار حاکمیت

در بلاک چین کاردانو سه سازمان مستقل از همدیگر در راستای بهبود شبکه فعالیت می‌کنند که از قرار زیر هستند:

• این‌پوت اوت‌پوت هنگ کنگ (IOHK): این سازمان کد اصلی کاردانو را طراحی کرده و مسئول اجرای الگوریتم اثبات سهام آن است.
• بنیاد کاردانو (The Cardano Foundation): بنیاد کاردانو مسئولیت توسعه بیشتر و پیوسته بلاک چین کاردانو را بر عهده دارد.
• امورگو (Emurgo): یک سازمان با رویکرد خارجی که ماموریت خود را جذب کسب و کارهای بزرگ و ثروتمند به شبکه کاردانو می‌داند.

کاردانو همچنین یک خزانه مالی دارد که جدا از تمام این سازمان‌ها مدیریت می‌شود. هر زمان که بلاکی به زنجیره اضافه شود، مقداری از جایزه ADA به یک والت خزانه‌داری مستقل واریز می‌شود. وقت‌هایی که پروپوزالی برای ایجاد تغییر در شبکه ارائه می‌شود، هولدرهای ارز دیجیتال آدا به آن پروپوزال رای مثبت یا منفی می‌دهند. اگر پروپوزال تایید شود، مقدار سرمایه لازم از والت خزانه‌داری برداشت و به پروپوزال اختصاص داده می‌شود.

بلاک چین اتریوم از نظر ساختار سازمانی تنها زیر نظر یک موسسه به نام بنیاد اتریوم اداره می‌شود. این بنیاد ادعا دارد که هیچ نقشی در مدیریت شبکه Ethereum ندارد و کاملا پیرو نظرات کاربران است. البته اکنون که فرآیند تصمیم‌گیری در بلاک چین اتریوم بسیار غیر متمرکزتر از گذشته است، این حرف بنیاد از واقعیت فاصله چندانی ندارد، اما در هر صورت نباید فراموش کنیم که در فورک دائو سال 2016 چه اتفاقی افتاد.

به طور خلاصه می‌توان گفت در سال 2016 یک پروتکل به نام DAO هک و 3.6 میلیون ارز دیجیتال ETH از آن دزدیده شد. بنیاد اتریوم پروپوزالی ارائه داد تا هولدرهای این رمز ارز برای فورک شدن یا نشدن شبکه تصمیم‌گیری کنند. نزدیک به 85 درصد آرا فورک را تایید کردند و به همین خاطر با موفقیت هارد فورک اتریوم به انجام رسید. اما چند ماینر رای مخالف دادند، چرا که مشکل پیش آمده هیچ ربطی به خود بلاک چین اتریوم نداشت و فورک کردن آن دردی را دوا نمی‌کرد. این ماینرها با جدا شدن از بقیه شبکه اتریوم کلاسیک را ایجاد کردند.

سرعت تراکنش

اتریوم در لایه 1 خود می‌تواند تا سقف 30 تراکنش را در هر ثانیه پردازش و تایید کند، اما کاردانو در مقایسه با آن توانایی مدیریت 250 تراکنش را در ثانیه دارد، هر چند که از نظر توسعه عقب‌تر است. اما در هر صورت این سقف تراکنش‌های کنونی دو شبکه محسوب می‌شود و اتریوم و کاردانو هر دو تغییرات بزرگی پیش رو دارند و بدون شک در آینده بهبود پیدا خواهند کرد.

به عنوان مثال آپگرید لایه دوم کاردانو به نام هایدرا (Hydra) می‌تواند تعداد تراکنش بر ثانیه این شبکه را تا سقف 2.5 میلیون بالا ببرد. آپگریدهای اتریوم هدف 100,000 تراکنش بر ثانیه را برای آن در نظر گرفته‌اند.

تعداد کوین

بلاک چین کاردانو به گونه‌ای ساخته شده است که امکان ضرب توکن جدید ADA در آن وجود نداشته باشد، بنابراین عرضه کل آدا برای همیشه 45 میلیارد عدد باقی خواهد ماند. البته شاید در شرایطی که هولدرها در یک رای‌گیری چنین تصمیمی بگیرند، عرضه کل کاردانو عوض شود، اما چنین احتمالی بسیار ضعیف و دور از ذهن است. چرا که به قیمت خرید و فروش کاردانو شدیدا آسیب خواهد زد.

از سوی دیگر، اتریوم در مقایسه با کاردانو تورم بیشتری دارد و طراحی آن محدودیتی برای عرضه کل کوین قائل نمی‌شود. اما در هر سال بیشتر از 4.5 درصد به عرضه در گردش اتریوم اضافه نخواهد شد تا تورم سالانه آن زیاد نشود. به لطف این محدودیت 4.5 درصدی، ارز دیجیتال اتریوم می‌تواند ارزش خود را حفظ کند و در عین حال جایزه اعتبارسنج‌ها برای اجرا و تایید تراکنش‌های کاربران پرداخت شود. از طرفی مکانیزمی برای توکن سوزی در نظر گرفته شده تا همینطور از عرضه در گردش کم شود. برخی موارد توکن سوزی از میزان عرضه بیشتر است. که در این شرایط ارز ETH ضد تورمی می‌شود.

اکوسیستم دیفای

در این بخش قصد داریم اکوسیستم امور مالی غیر متمرکز یا دیفای (DeFi) دو بلاک چین اتریوم و کاردانو را با یکدیگر مقایسه و تفاوت های آن‌ها را بررسی کنیم. تا این لحظه، شبکه اتریوم افزون بر 3,000 اپلیکیشن غیر متمرکز فعال دارد، اما این رقم در کاردانو تنها در حدود 1,000 اپلیکیشن است که البته در نوع خود باز هم زیاد محسوب می‌شود.

از آنجا که اتریوم زودتر از هر بلاک چین دیگری قابلیت ساخت و اجرای قرارداد هوشمند را ارائه داد، طبیعی است که تعداد اپلیکیشن غیر متمرکز بیشتری نیز داشته باشد. از جمله معروف‌ترین و محبوب‌ترین اپلیکیشن‌های دیفای اتریوم می‌توان به یونی سواپ (UniSwap) اشاره کرد که اولین صرافی غیر متمرکز بهره گرفته از تکنولوژی بازارساز خودکار است. آوه (Aave) و کرو فایننس (Curve Finance) نیز از دیگر بزرگان دنیای دیفای در Ethereum محسوب می‌شوند. اتریوم همچنین از نظر سرمایه کل قفل شده (TVL) از بقیه بلاک چین‌ها مثل کاردانو بسیار جلوتر است.

اما کاردانو در مقایسه با اتریوم چه شرایطی دارد؟ متاسفانه سرمایه کل قفل شده این بلاک چین تنها 61 میلیون دلار است، با این حال کاربران خاص خود را نیز دارد که در آن فعالیت می‌کنند. با اینکه کاردانو نسبت به اتریوم TVL بسیار کمتری دارد، در زمینه دیفای و اپلیکیشن‌های غیر متمرکز چندان ضعیف نیست و نرم افزارهایی همچون Minswap ،WingRiders و Sundaeswap را دارد.

حوزه NFT

شبکه اتریوم اولین بلاک چینی بود که اجازه ساخت، خرید و فروش کلکسیون‌های توکن غیر مثلی یا ان اف تی (NFT) را به کاربران و توسعه‌دهندگان خود داد و به همین خاطر بسیاری از محبوب‌ترین و جذاب‌ترین کلکسیون‌ها بر بستر این شبکه راه‌اندازی شده‌اند. از جمله این مجموعه‌ها می‌توان به کریپتوپانکس (CryptoPunks) و بورد ایپ یات کلاب (Bored Ape Yacht Club) اشاره کرد که بخش بزرگی از حجم معاملات ان اف تی را در بازار NFT به خود اختصاص داده‌اند. اما با توجه به شرایط کنونی و مشکلات مقیاس پذیری که اتریوم دارد، هولدرهای این NFTها در حال حاضر نمی‌توانند فعالیت خاصی با توکن‌های خود انجام دهند.

البته نمی‌توان تمام مشکلات را تقصیر اتریوم دانست. بخش بزرگی از محدودیت‌های پروژه‌های ان اف تی در رابطه با خود کلکسیون هستند. از جمله این محدودیت‌ها می‌توان به پوچ بودن فلسفه وجودی بسیاری از کلکسیون‌ها و صرفا دیدگاه درآمدزایی توسعه‌دهندگان آن‌ها اشاره کرد. در خیلی از موارد، توسعه‌دهندگان کاربرد خاصی برای توکن‌های مجموعه خود در نظر نمی‌گیرند و به عنوان مثال، در ازای خرید یک زمین در متاورس، دسترسی واقعی به رویدادهای مرتبط با آن ایجاد نمی‌کنند.

بعد از هاردفورک آلونزو که قابلیت ساخت و اجرای قرارداد هوشمند را به کاردانو آورد، امکان ایجاد NFT در این بلاک چین نیز میسر شد. تا کنون بیش از یک میلیون توکن غیر مثلی در این شبکه ایجاد شده است، اما هنوز از نظر تعداد و مخصوص حجم معامله، بسیار عقب‌تر از اتریوم حرکت می‌کند، هر چند اگر اتریوم در مقایسه با کاردانو مشکل کارمزدهای بالای ضرب NFT را حل نکند، به مرور توسعه‌دهندگان و هنرمندان بیشتری از آن به سمت رقیبش مهاجرت خواهند کرد.

ایرادات وارده به کاردانو (ADA) در مقایسه با اتریوم

در طول رالی صعودی قبل صحبت‌های زیادی درباره احتمال رسیدن آدا به 5 دلار وجود داشت و برخی افراد حتی از 10 دلاری شدن کاردانو حرف می‌زدند. اما ابزار مقایسه ارز دیجیتال کوین گکو (CoinGecko) درباره رابطه کاردانو و اتریوم چیز دیگری می‌گوید.

برای آنکه ADA بتواند به قیمت 5 دلار برسد، باید ارزش کل بازاری در حد مارکت کپ کنونی اتریوم به دست بیاورد! البته این امری غیر ممکن نیست و در بازارهای صعودی و پرنوسان، هر چیزی می‌تواند ممکن باشد.

با اینکه اتریوم گاهی شلوغ و پرهزینه می‌شود، از نظر توسعه و پیشرفت بسیار جلوتر از کاردانو قرار دارد، به شکلی که حتی می‌توان گفت کاردانو در مقایسه با اتریوم هنوز توسعه‌یافته محسوب نمی‌شود. بنابراین نتیجه‌گیری در این باره در حالی که هنوز محصول نهایی کاردانو ارائه نشده است، اشتباه به نظر می‌رسد. در بخش بعد می‌خواهیم نسخه نهایی دو بلاک چین اتریوم و کاردانو را پس از عرضه نهایی با همدیگر مقایسه و تفاوت های آن‌ها را بررسی کنیم.

مقایسه اتریوم 2 و کاردانو هایدرا

ابتدا بیایید این سوال را از خود بپرسیم که چرا اتریوم باید آپگریدهای متعددی داشته باشد تا به محصول نهایی مد نظر توسعه‌دهندگان خود برسد. بلاک چین اتریوم در زمان عرضه مقداری عجولانه ارائه شد و تمرکز خود را روی ایمن و غیر متمرکز بودن گذاشت. به همین خاطر ضلع سوم مثلث بغرنج بلاک چین، یعنی مقیاس پذیری، تا حدودی نادیده گرفت. و امروزه همان مقیاس پذیری ضعیف به معضلی بزرگ برای اتریوم تبدیل شده است.

تفاوت اصلی اتریوم و کاردانو همینجا مشخص می‌شود. اما حتی بعد از اجرایی شدن تمام آپگریدهای اتریوم (که البته آن موقع دیگر به این بلاک چین اتریوم 2 نمی‌گویند)، احتمالا باز هم برنده این رقابت کاملا مشخص نباشد، چرا که آینده دنیای بلاک چین به فناوری مولتی‌چین و میان‌زنجیره‌ای بودن قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیر متمرکز تمایل خواهد داشت.

گفتنی است که این آپگریدهای اتریوم به این زودی‌ها رخ نخواهند داد. پروسه مرج (Merge) پس از سال‌ها انتظار بالاخره در شهریور 1401 اجرایی شد. مرحله بعدی آپگریدهای اتریوم شاردینگ است که برای سال 2023 برنامه‌ریزی شده، اما احتمالا پیش از عرضه نهایی همانند مرج بارها مورد آزمایش قرار خواهد گرفت. و حتی آن موقع هم لایه اول اتریوم هنوز گران و کند خواهد بود. پس نمی‌توان انتظار داشت با فرا رسیدن آپگرید شاردینگ قیمت اتریوم رشد نجومی داشته باشد.

اما آنچه که به کاربران درباره آپگریدهای اتریوم اطمینان خاطر می‌دهد، آماده‌سازی آن برای رول آپ‌های لایه دوم است. با اجرای آپگریدهای اتریوم در سال‌های آتی و بعد اجرای رول آپ‌ها بر بستر آن، گفته می‌شود اتریوم تا 100,000 تراکنش را در هر ثانیه پردازش خواهد کرد.

از سوی دیگر، کاردانو پروتکل هایدرا را در افق توسعه خود دارد که در حقیقت مجموعه‌ای از آپگریدهای بهبود مقیاس پذیری در لایه دوم است. هایدرا شرایط را به گونه‌ای برای کاردانو تغییر می‌دهد که توسعه‌های آینده توسعه‌دهندگان بر بستر این شبکه آسان و سریع باشد و همچنین با مقیاس پذیری بالاتر انجام شود. هایدرا در واقع مثل یک دفتر کل کوچک‌تر جانبی است که توسط گروه کوچکی از شرکت‌کنندگان مدیریت می‌شود و توسعه‌دهندگان می‌توانند به کمک هایدرا پروتکل‌های پیچیده‌تر و اختصاصی‌تر را بر بستر کاردانو بسازند.

سخن پایانی

در این مقاله سعی کردیم نگاهی جامع به تفاوت ها و شباهت های بلاک چین اتریوم (Ethereum) و کاردانو (Cardano) بیندازیم و آن‌ها را مقایسه کنیم. این دو شبکه هر کدام مشخصه‌ها و قابلیت‌های منحصر‌به‌فردی دارند که آن‌ها را در بازار ارز دیجیتال خاص می‌کند، اما در نهایت آنچه که واقعا تفاوت بزرگ میان آن‌ها محسوب می‌شود، از فلسفه وجودی، معماری و ساختار حاکمیتی است.

در پاسخ به این سوال که کدام یک از دو بلاک چین اتریوم یا کاردانو بهتر است، هرگز نمی‌توان به پاسخی همه‌پسند و صددرصدی رسید. حتی می‌توان گفت اهمیتی ندارد که کدام شبکه بهتر است. آنچه که مهم است، استفاده و کاربرد هر یک از این شبکه‌ها در موارد مختلف و همچنین نظر کاربران راجع به آن‌ها خواهد بود. هر دو بلاک چین مزایا و معایب و موارد استفاده خود را دارند که آن را از دیگری متمایز می‌کند. از جمله این تفاوت ها می‌توان به کاربرد بالای کاردانو در آموزش و پرورش آفریقا و حضور دیفای در اتریوم اشاره کرد.

اتریوم ابزارهای مالی پیچیده‌ای را در اختیار سرمایه گذاران قرار می‌دهد که در گذشته حتی تصورشان سخت بود. کاردانو نیز خدمات مالی خاص خود را به میلیون‌ها کاربر در آفریقا و آسیا ارائه می‌دهد و به توسعه این مناطق کمک می‌کند. با در نظر گرفتن ماموریت‌های بزرگ و پرمخاطره فناوری بلاک چین برای تغییر دنیا به شیوه‌ای نوین، آیا چسبیدن به یک شبکه و رفتارهای ماکسیمالیست‌وار اصلا مناسب این حوزه است؟

این احتمال وجود دارد که در آینده هر دو بلاک چین اتریوم و کاردانو به موفقیت‌های بزرگ برسند و در شکل‌دهی حوزه امور مالی و غیر مالی جهان نقشی اساسی داشته باشند. و در چنین آینده‌ای که کاربر ملزم به انتخاب کردن میان گزینه‌ها نیست و در هر صورت می‌تواند در پیشرفت شریک باشد، برنده واقعی کاربر خواهد بود.

تهیه شده در بیت 24